Warmly Welcome Everyone!

A Warm Welcome to Everyone! All of you are cordially invited to come and visit my blog-spot at http://monbuddhistandworldwide.blogspot.com. I look forward to your comments and hope that you can give me some heart-warming advice. May you all be well and happy! Thanks a million. Nai-Pune

Tuesday, May 29, 2012

ဆ႒မူက်မ္းၫႊန္း


ပါဠိေတာ္ က်မ္းၫႊန္း
၁။ သီလကၡႏၶဝဂၢပါဠိ (ဒီ၊၁။)
၂။ မဟာဝဂၢပါဠိ (ဒီ၊နိ) (ဒီ၊၂။)
၃။ ပါထိကဝဂၢပါဠိ (ဒီ၊၂။)
၄။ မူလပဏၰာသပါဠိ (မ၊၁။)
၅။ မဇၩိမပဏၰာသပါဠိ (မ၊၂။)
၆။ ဥပရိပဏၰာသပါဠိ (မ၊၃။)1
၇။ သဂါထာဝဂၢပါဠိ (သံ၊၁။)
၈။ နိဒါနဝဂၢပါဠိ (သံ၊၁။)
၉။ ခႏၶဝဂၢပါဠိ (သံ၊၂။))
၁ဝ။ သဠာယတနဝဂၢပါဠိ (သံ၊၂။)
၁၁။ မဟာဝဂၢပါဠိ (သံ၊နိ) (သံ၊၃။)
၁၂။ ဧကကနိပါတပါဠိ (အံ၊၁။)
၁၃။ ဒုကနိပါတပါဠိ (အံ၊၁။)
၁၄။ တိကနိပါတပါဠိ (အံ၊၁။)
၁၅။ စတုကၠနိပါတပါဠိ (အံ၊၁။)
၁၆။ ပၪၥကနိပါတပါဠိ (အံ၊၂။)
၁၇။ ဆကၠနိပါတပါဠိ (အံ၊၂။)
၁၈။ သတၱကနိပါတပါဠိ (အံ၊၂။)
၁၉။ အ႒ကနိပါတပါဠိ (အံ၊၃။)
၂ဝ။ နဝကနိပါတပါဠိ (အံ၊၃။)
၂၁။ ဒသကနိပါတပါဠိ (အံ၊၃။)
၂၂။ ဧကဒသကနိပါတပါဠိ (အံ၊၃။)
၂၃။ ခုဒၵကပါဌပါဠိ (ခု၊၁။)
၂၄။ ဓမၼပဒပါဠိ (ခု၊၁။)
၂၅။ ဥဒါနပါဠိ (ခု၊၁။)
၂၆။ ဣတိဝုတၱကပါဠိ (ခု၊၁။)
၂၇။ သုတၱနိပါတပါဠိ (ခု၊၁။)
၂၈။ ဝိမာနဝတၳဳပါဠိ (ခု၊၂။)
၂၉။ ေပတဝတၳဳပါဠိ (ခု၊၂။)
၃ဝ။ ေထရဂါထာပါဠိ (ခု၊၂။)
၃၁။ ေထရီဂါထာပါဠိ (ခု၊၂။)
၃၂။ အပဒါနပါဠိ (၁) (ခု၊၃။)
၃၃။ အပဒါနပါဠိ (၂) (ခု၊၄။)
၃၄။ ဗုဒၶဝံသပါဠိ (ခု၊၄။)
၃၅။ စရိယာပိဋကပါဠိ (ခု၊၄။)
၃၆။ ဇာတကပါဠိ (၁) (ခု၊၅။)
၃၇။ ဇာတကပါဠိ (၂) (ခု၊၆။)
၃၈။ မဟာနိေဒၵသပါဠိ (ခု၊၇။)
၃၉။ စူဠနိေဒၵသပါဠိ (ခု၊၈။)
၄ဝ။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိ (ခု၊၉။)
၄၁။ မိလိႏၵပဥႇပါဠိ (ခု၊၁ဝ။)
၄၂။ ေနတၱိပၸကရဏပါဠိ (ခု၊၁၁။)
၄၃။ ေပဋေကာပေဒသပါဠိ (ခု၊၁၁။)
၄၄။ ပါရာဇိကပါဠိက႑ (ဝိ၊၁။)
၄၅။ ပါစိတၱိယပါဠိ (ဝိ၊၂။)
၄၆။ မဟာဝဂၢပါဠိ (ဝိနယပိဋက) (ဝိ၊၃။)
၄၇။ စူဠဝဂၢပါဠိ (ဝိ၊၄။)
၄၈။ ပရိဝါရပါဠိ (ဝိ၊၅။)
၄၉။ ဓမၼသဂၤဏီပါဠိ (အဘိ၊၁။)
၅ဝ။ ဝိဘဂၤပါဠိ (အဘိ၊၂။)
၅၁။ ဓာတုကထာပါဠိ (အဘိ၊၃။)
၅၂။ ပုဂၢလပညတၱိပါဠိ (အဘိ၊၃။)
၅၃။ ကထာဝတၳဳပါဠိ (အဘိ၊၄။)
၅၄။ ယမကပါဠိ (ပဌေမာဘာေဂါ) (ယမက၊၁။)
၅၅။ ယမကပါဠိ (ဒုတိေယာဘာေဂါ) (ယမက၊၂။)
၅၆။ ယမကပါဠိ (တတိေယာဘာေဂါ) (ယမက၊၃။)
၅၇။ ပ႒ာနပါဠိ (ပဌေမာဘာေဂါ) (ပ႒ာန၊၁။)
၅၈။ ပ႒ာနပါဠိ (ဒုတိေယာဘာေဂါ) (ပ႒ာန၊၂။)
၅၉။ ပ႒ာနပါဠိ (တတိေယာဘာေဂါ) (ပ႒ာန၊၃။)
၆ဝ။ ပ႒ာနပါဠိ (စတုေတၳာဘာေဂါ) (ပ႒ာန၊၄။)
၆၁။ ပ႒ာနပါဠိ (ပၪၥေမာဘာေဂါ) (ပ႒ာန၊၅။)
ပါဠိေတာ္ သေကၤတအၫႊန္း ၿပီး၏။







  
အ႒ကထာ က်မ္းၫႊန္း
၁။ သီလကၡႏၶဝဂၢအ႒ကထာ (ဒီ၊႒၊၁။)
၂။ မဟာဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (ဒီ၊နိ) (ဒီ၊႒၊၂။)
၃။ ပါထိကဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (ဒီ၊႒၊၃။)
၄။ မူလပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ ပထမတဲြ (မ၊႒၊၁။)
၅။ မူလပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတဲြ (မ၊႒၊၂။)
၆။ မဇၩိမပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ (မ၊႒၊၃။)
၇။ ဥပရိပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ (မ၊႒၊၄။)
၈။ သဂါထာဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (သံ၊႒၊၁။)
၉။ နိဒါနဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (သံ၊႒၊၂။)
၁ဝ။ ခႏၶဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (သံ၊႒၊၂။)
၁၁။ သဠာယတနဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (သံ၊႒၊၃။)
၁၂။ မဟာဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (သံ၊နိ) (သံ၊႒၊၃။)
၁၃။ ဧကကနိပါတ-အ႒ကထာ (အံ၊႒၊၁။)
၁၄။ ဒုက-တိက-စတုကၠနိပါတ-အ႒ကထာ (အံ၊႒၊၁။)
၁၅။ ပၪၥက-ဆကၠ-သတၱကနိပါတ-အ႒ကထာ (အံ၊႒၊၂။)
၁၆။ အ႒ကာဒိနိပါတ-အ႒ကထာ (အံ၊႒၊၃။)
၁၇။ ခုဒၵကပါဌပါဠိအ႒ကထာ (ခုဒၵကပါဌ၊႒။)
၁၈။ ဓမၼပဒပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ (ဓမၼပဒ၊႒၊၁။)
၁၉။ ဓမၼပဒပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ (ဓမၼပဒ၊႒၊၂။)
၂ဝ။ ဥဒါနပါဠိအ႒ကထာ (ဥဒါန၊႒။)
၂၁။ ဣတိဝုတၱကပါဠိအ႒ကထာ (ဣတိဝုတၱ၊႒။)
၂၂။ သုတၱနိပါတပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ (သုတၱနိပါတ၊႒၊၁။)
၂၃။ သုတၱနိပါတပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ (သုတၱနိပါတ၊႒၊၂။)
၂၄။ ဝိမာနဝတၳဳပါဠိအ႒ကထာ (ဝိမာန၊႒။)
၂၅။ ေပတဝတၳဳပါဠိအ႒ကထာ (ေပတ၊႒။)
၂၆။ ေထရဂါထာပါဠိအ႒ကထာ ပထမတဲြ (ေထရဂါထာ၊႒၊၁။)
၂၇။ ေထရဂါထာပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတဲြ (ေထရဂါထာ၊႒၊၂။)
၂၈။ ေထရီဂါထာပါဠိအ႒ကထာ (ေထရီ၊႒။)
၂၉။ အပဒါနပါဠိအ႒ကထာ ပထမတဲြ (အပဒါန၊႒၊၁။)
၃ဝ။ အပဒါနပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတဲြ (အပဒါန၊႒၊၂။)
၃၁။ ဗုဒၶဝံသပါဠိအ႒ကထာ (ဗုဒၶဝံသ၊႒။)
၃၂။ စရိယာပိဋကပါဠိအ႒ကထာ (စရိယာပိဋက၊႒။)
၃၃။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ (ဇာတက၊႒၊၁။)
၃၄။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ (ဇာတက၊႒၊၂။)
၃၅။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ တတိယတြဲ (ဇာတက၊႒၊၃။)
၃၆။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ စတုတၳတြဲ (ဇာတက၊႒၊၄။)
၃၇။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ပၪၥမတြဲ (ဇာတက၊႒၊၅။)
၃၈။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ဆ႒မတြဲ (ဇာတက၊႒၊၆။)
၃၉။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ သတၱမတြဲ (ဇာတက၊႒၊၇။)
၄ဝ။ မဟာနိေဒၵသပါဠိအ႒ကထာ (မဟာနိေဒၵသ၊႒။)
၄၁။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ (ပဋိသံ၊႒၊၁။)
၄၂။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ (ပဋိသံ၊႒၊၂။)
၄၃။ စူဠနိေဒၵသ-ေနတၱိပါဠိအ႒ကထာ (ေနတၱိပၸ၊႒။)
၄၅။ ပါရာဇိကပါဠိက႑အ႒ကထာ ပထမတြဲ (ဝိ၊႒၊၁။)
၄၆။ ပါရာဇိကပါဠိက႑အ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ (ဝိ၊႒၊၂။)
၄၇။ ပါစိတ်ာဒိအ႒ကထာ (ဝိ၊႒၊၃။)
၄၈။ စူဠဝဂၢါဒိအ႒ကထာ (ဝိ၊႒၊၄။)
၄၉။ ကခၤါဝိတရဏီအ႒ကထာ (ဝိ၊႒၊၅။)
၅ဝ။ ဝိနယသဂၤဟအ႒ကထာ (ဝိ၊႒၊၆။)
၅၁။ အ႒သာလိနီအ႒ကထာ (အဘိ၊႒၊၁။)
၅၂။ သေမၼာဟဝိေနာဒနီအ႒ကထာ (အဘိ၊႒၊၂။)
၅၃။ ပၪၥပကရဏအ႒ကထာ (အဘိ၊႒၊၃။)
၅၄။ ဝိသုဒၶိမေဂၢါ (ဝိသုဒၶိ၊႒၊၁။)
၅၅။ ဝိသုဒၶိမေဂၢါ (ဝိသုဒၶိ၊႒၊၂။)
အ႒ကထာပါဠိေတာ္ သေကၤတအၫႊန္း ၿပီး၏။

























  
ဋီကာ က်မ္းၫႊန္း

၁။ သီလကၡႏၶဝဂၢအဘိနဝဋီကာ ပထမတြဲ (ဋီကာေဟာင္း) (ဒီ၊ဋီ၊၁။)
၂။ သီလကၡႏၶဝဂၢအဘိနဝဋီကာ ဒုတိယတဲြ (ဋီကာသစ္) (ဒီ၊ဋီ၊၂။)
၃။ သီလကၡႏၶဝဂၢဋီကာ (ဒီ၊ဋီ၊၃။)
၄။ မဟာဝဂၢဋီကာ (ဒီ၊နိ) (ဒီ၊ဋီ၊၄။)
၅။ ပါထိကဝဂၢဋီကာ (ဒီ၊ဋီ၊၅။)
၆။ မူလပဏၰာသဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) (မ၊ဋီ၊၁။)
၇။ မူလပဏၰာသဋီကာ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) (မ၊ဋီ၊၂။)
၈။ မဇၩိမ-ဥပရိပဏၰာသဋီကာ (မ၊ဋီ၊၃။)
၉။ သဂါထာဝဂၢဋီကာ (သံ၊ဋီ၊၁။)
၁ဝ။ နိဒါနဝဂၢဋီကာ (သံ၊ဋီ၊၂။)
၁၁။ ခႏၶဝဂၢဋီကာ (သံ၊ဋီ၊၂။)
၁၂။ သဠာယတနဝဂၢဋီကာ (သံ၊ဋီ၊၂။)
၁၃။ မဟာဝဂၢဋီကာ (သံ၊နိ) (သံ၊ဋီ၊၂။)
၁၄။ ဧကကနိပါတဋီကာ (အံ၊ဋီ၊၁။)
၁၅။ ဒုက-တိက-စတုကၠနိပါတဋီကာ (အံ၊ဋီ၊၂။)
၁၆။ ပၪၥက-ဆကၠ-သတၱကနိပါကဋီကာ (အံ၊ဋီ၊၃။)
၁၇။ အ႒ကာဒိနိပါတဋီကာ (အံ၊ဋီ၊၃။)
၁၈။ ေနတၱိပၸကရဏဋီကာ (ခု၊ဋီ။)
၁၉။ ေနတၱိဝိဘာဝိနီဋီကာ (ခု၊ဋီ။)
၂ဝ။ သာရတၳဒီပနီဋီကာ (သာရတၳ၊ဋီ၊၁။)
၂၁။ သာရတၳဒီပနီဋီကာ (သာရတၳ၊ဋီ၊၂။)
၂၂။ သာရတၳဒီပနီဋီကာ (သာရတၳ၊ဋီ၊၃။)
၂၃။ ဝဇိရဗုဒၶိဋီကာ (ဝဇိရဗုဒၶိ၊ဋီ။)
၂၄။ ဝိမတိဝိေနာဒနီဋီကာ (ဝိမတိ၊ဋီ၊၁။)
၂၅။ ဝိမတိဝိေနာဒနီဋီကာ (ဝိမတိ၊ဋီ၊၂။)
၂၆။ ဝိနယာလကၤာရဋီကာ (ဝိနယာလကၤရ၊ဋီ၊၁။)
၂၇။ ဝိနယာလကၤာရဋီကာ (ဝိနယာလကၤရ၊ဋီ၊၂။)
၂၈။ ကခၤါဝိတရဏီပုရာဏဋီကာ (ကခၤါ၊ဋီ။)
၂၉။ ဝိနယဝိနိစၧေယာ - ဥတၱရဝိနစၧယ (ဝိနယဝိနိစၧေယာ၊ဋီ။)
၃ဝ။ ဝိနယဝိနိစၧယဋီကာ (ဝိနယဝိနိစၧယ၊ဋီ၊၁။)
၃၁။ ဝိနယဝိနိစၧယဋီကာ (ဝိနယဝိနိစၧယ၊ဋီ၊၂။)
၃၂။ ပါစိတ်ာဒိေယာဇနာ (ပါစိတ်ာဒိေယာဇနာ၊ဋီ။)
၃၃။ ခုဒၵသိကၡာ-မူလသိကၡာ (ခုဒၵသိကၡာ၊ဋီ။)
၃၄။ ဓမၼသဂၤဏီမူလဋီကာ (အဘိ၊ဋီ၊၁။)
၃၅။ ဓမၼသဂၤဏီအႏုဋီကာ (အဘိ၊ဋီ၊၁။)
၃၆။ ဝိဘဂၤမူလဋီကာႏွင့္ အႏုဋီကာ (ဝိဘဂၤမူလ၊ဋီ။)
၃၇။ ပၪၥပကရဏမူလဋီကာႏွင့္ အႏုဋီကာ (ပၪၥပကရဏမူလ၊ဋီ။)
၃၈။ ဋီကာေက်ာ္ (အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ) (အဘိဓမၼတၳ၊ဋီ။)
၃၉။ အဘိဓမၼာဝတာရပုရာဏဋီကာ (အဘိဓမၼာဝတာရပုရာဏ၊ဋီ၊၁။)
၄ဝ။ အဘိဓမၼာဝတာရပုရာဏဋီကာ (အဘိဓမၼာဝတာရပုရာဏ၊ဋီ၊၂။)
၄၁။ ေမာဟဝိေစၧဒနီ (အဘိဓမၼမာတိကာပါဠိ။) (ေမာဟဝိေစၧဒနီ၊ဋီ။)
၄၂။ ဝိသုဒၶိမဂၢမဟာဋီကာ (ဝိသုဒၶိ၊ဋီ၊၁။)
၄၃။ ဝိသုဒၶိမဂၢမဟာဋီကာ (ဝိသုဒၶိ၊ဋီ၊၂။)
ဋီကာပါဠိေတာ္ သေကၤတအၫႊန္း ၿပီး၏။






























အညက်မ္းမ်ား အၫႊန္း
အည အည
၁။ ကစၥာယနဗ်ာကရဏံ
၂။ ေမာဂၢလႅာနဗ်ာကရဏံ
၃။ သဒၵနီတိပၸကရဏံ (ပဒမာလာ။)
၄။ သဒၵနီတိပၸကရဏံ (ဓာတုမာလာ။)
၅။ ပဒ႐ူပသိဒၶိ
၆။ ေမာဂၢလႅာနပၪၥိကာဋီကာ
၇။ ပေယာဂသိဒၶိပါဠိ
၈။ ဝုေတၱာဒယပါဌ
၉။ အဘိဓာနပၸဒီပိကာပါဌ
၁ဝ။ အဘိဓာနပၸဒီပိကာဋီကာ
၁၁။ သုေဗာဓာလကၤာရပါဌ
၁၂။ သုေဗာဓာလကၤာရဋီကာ
၁၃။ ဗာလာဝတာရ ဂဏၭပဒတဝိနိစၧယသာရ
၁၄။ နိ႐ုတၱိဒီပနီပါဌ
၁၅။ ပရမတၳဒီပနီ သဂၤဟ မဟာဋီကာပါဌ
၁၆။ အႏုဒီပနီပါဌ
၁၇။ ပ႒ာႏုေဒၵသ ဒီပနီပါဌ
၁၈။ ေလာကနီတိ
၁၉။ သုတၱႏၲနီတိ
၂ဝ။ သူရႆတီနီတိ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ။)
၂၁။ မဟာရဟနီတိ
၂၂။ ဓမၼနီတိ
၂၃။ ကဝိဒပၸဏနီတိ
၂၄။ နီတိမၪၨရီ
၂၅။ နရဒကၡဒီပနီ
၂၆။ စတုရာရကၡဒီပနီ
၂၇။ စာဏက်နီတိပါဠိ
၂၈။ ရသဝါဟိနီ
၂၉။ သီမဝိေသာဓနီပါဌ
၃ဝ။ ေဝႆႏၲရာဂီတိ
၃၁။ နမကၠာရပါဠိ
၃၂။ မဟာပဏာမပါဌ (ဗုဒၶဝႏၵနာ။)
၃၃။ လကၡဏာေတာ ဗုဒၶေထာမနာဂါထာ
၃၄။ သုတၱဝႏၵနာ
၃၅။ ကမလာၪၨလိ
၃၆။ ဇိနာလကၤာရ
၃၇။ ပဇၨမဓု
၃၈။ ဗုဒၶဂုဏဂါထာဝလီ
၃၉။ ဒီဃနိကာေယ သီလကၡႏၶဝဂၢသုတၱ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ၊
၄ဝ။ မဇၩိမနိကာေယ မူလပဏၰာသပါဠိ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ၊
၄၁။ သံယုတၱနိကာေယ သဂါထာဝဂၢပါဠိ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ၊
၄၂။ အဂၤုတၱရနိကာေယ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ
၄၃။ ဝိနယပိဋက သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ၊
၄၄။ အဘိဓမၼပိဋက သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ၊
၄၅။ အ႒ကထာ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ
၄၆။ စူဠဂႏၴဝံသပါဠိ
၄၇။ မဟာဝံသပါဠိ
၄၈။ သာသနဝံသပၸဒီပိကာ
၄၉။ ေမာဂၢလႅာန ဝုတၱိဝိဝရဏပၪၥိကာ
၅ဝ။ ထုပဝံေသာ
၅၁။ ဒါဌာဝံေသာ
၅၂။ ဓာတုပါဌ ဝိလာသိနိယာ
၅၃။ ဓာတုဝံေသာ
၅၄။ ဟတၳဝနဂလႅဝိဟာရ ဝံေသာ
၅၅။ ဇိနစရိတယ
၅၆။ ဇိနဝံသဒီပံ
၅၇။ ေတလကဋာဟဂါထာ
၅၈။ မိလိဒဋီကာ
၅၉။ ပဒမၪၨရီ
၆ဝ။ ပဒသာဓနံ
၆၁။ သဒၵဗိႏၵဳ ပကရဏံ
၆၂။ ကစၥာယန ဓာတု မၪၨဴသာ
၆၃။ သမႏၲကူဋဝဏၰနာ
အညပါဠိေတာ္ သေကၤတအၫႊန္း ၿပီး၏။


ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္ တိပိဋကနိကာယ္အေၾကာင္း

(၄၅)ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ (၄၅)ဝါ အတြင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား ေဟာၾကား ျပသ ဆုိဆုံးေတာ္မူသည့္ တရားစကားေတာ္မ်ားကုိလည္းေကာင္း, ထုိ (၄၅)ဝါ အတြင္း၌ ျဖစ္ေစ၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တပည့္သား သာဝကတို႔က ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ နည္းနာနိႆယကုိ ယူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ၾကသည့္ တရားစကားေတာ္မ်ားကုိလည္းေကာင္း, ပါဠိေတာ္ (= စကားေတာ္အစဥ္။)ဟု ေခၚေဝၚၾကရေလသည္။ ထုိပါဠိေတာ္ (= စကားေတာ္အစဥ္။)တို႔ကုိ သဂၤါယနာတင္မူ ျပဳေတာ္မူ ၾကသည့္ အရွင္ေကာင္း အရွင္ျမတ္တို႔က ---
၁။ ဝိမုတိၱရသအားျဖင့္ = (၁)ပါး,
၂။ ဓမၼ - ဝိနယအားျဖင့္ = (၂)ပါး,
၃။ ဝစနအားျဖင့္ = (၃)ပါး,
၄။ ပိဋကတ္အားျဖင့္ = (၃)ပုံ,
၅။ နိကာေယာ = နိကာယ္အားျဖင့္ = (၅)ရပ္,
၆။ ဓမၼကၡႏၶာအားျဖင့္ = (၈၄ဝဝဝ) --- ဟု
ပိုင္းျခား ခြဲေဝ၍ သတ္မွတ္ထားေတာ္မူခဲ့ၾကေလသည္။
ထုိ (၆)မ်ဳိးတို႔တြင္ --- (၁) (၂) (၃)ႏွင့္ (၆။)တို႔ကုိ ခ်န္ထား၍ ေယာဂီ သူေတာ္ေကာင္းတို႔ အထူး သိအပ္သည့္ ပိဋကတ္ (၃)ပုံႏွင့္ နိယာေယာ = နိကာယ္ (၅)ရပ္တို႔၏ အေၾကာင္းကုိ ေရွးဦးစြာ ေရးသားေဖာ္ျပေပအံ့။
နိကာေယာ = နိကာယ္ (၅) ရပ္အေၾကာင္း
''နိကယ္''ဟူေသာ စကားမွာ --- ''နိယာက''ဟူေသာ ပါဠိစကားပင္ ျဖစ္သည္။ အဓိပၸာယ္မွာ --- ''အေပါင္းအစု''ဟု ဆိုလိုသည္။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ တရားေဒသနာေတာ္မ်ားကုိ အမ်ဳိးအစား ပိုင္းျခား၍ အစု (၅)စု ျပဳ၍ ထားခဲ့သည္ကုိ --- ''နိကာယ = နိကာယ္ (၅) ရပ္''ဟု ေခၚသည္။
ထုိ နိကာယ္ (၅)ရပ္တို႔မွာ ေအာက္ပါအတုိင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ---
၁။ ဒီဃနိကာယ္ = ရွည္ေသာ သုတ္မ်ားကုိ စုေပါင္းထားျခင္း,
၂။ မဇၩိမနိကာယ္ = မရွည္မတို (= အလယ္အလတ္) ျဖစ္ေသာ သုတ္တို႔ကို စုေပါင္းထားျခင္း,
၃။ သံယုတၱနိကာယ္ = တရားသေဘာအားျဖင့္လည္းေကာင္း, ေဟာၾကား ခ်က္အားျဖင့္လည္းေကာင္း တူသည္ျဖစ္၍ ယွဥ္တြဲသင့္သည့္ သုတ္တုိ႔ကုိ ယွဥ္တြဲ၍ စုေပါင္းထားျခင္း,
၄။ အဂုၤတၱရနိကာယ္ = အဂၤါတစ္ခုစီ ေက်ာ္လြန္သည္ သုတ္မ်ားကုိ စုေပါင္း ထားျခင္း,
တစ္နည္းဆိုေသာ္ --- (၁)ပါး, (၂)ပါး, (၃)ပါး စသည့္တုိ႔ျဖင့္ (၁၁)မ်ဳိးအထိ တရားသေဘာ အဂၤါရပ္မ်ားကိုတုိး၍ တုိး၍ ေက်ာ္လြန္ ပိုမို ျပဆုိ အပ္ေသာ သုတ္ အသီး အသီးတို႔ကုိ စုေပါင္းထားျခင္း။
၅။ ခုဒၵကနိကာယ္ = အတုိင္းအရွည္ ပမာဏအားျဖင့္ တိုေသာ သုတ္မ်ားကို စုေပါင္းထားျခင္း။
ဤသို႔အားျဖင့္ အစုနိကာယ္ေပါင္း (၅)စု ရွိေလသည္။ ထိုနိကာယ္ (၅) ရပ္ကို --- ဒီဃနိကာယ္, မဇၩိမနိကာယ္,သံယုတၱနိကာယ္, အဂၤုတၱရနိကာယ္, ခုဒၵကနိကာယ္ဟု ေခၚေဝၚေလ့ရွိသည္။

ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ တရားေတာ္အားလုံးကုိ နိကာယ္ အရ ပိုင္းျခားလွ်င္ အထက္၌ ျပခဲ့သည့္အတုိင္း (၅)စု ျဖစ္၍ ပိဋကတ္အရ ခြဲျခားလွ်င္ --- သုတၱန္, ဝိနည္း, အဘိဓမၼာ ဟူ၍ (၃)စု ျဖစ္ေလသည္။
ယခုအခါ ဆ႒သဂၤါယနာမွ ႐ုိက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝသည့္ အတိုင္းမွာ စာအုပ္ေရ (၄ဝ)ပင္ ျဖစ္ေပသည္။
အခ်ဳိ႕ က်မ္းစာမ်ားကုိ တစ္အုပ္တည္း၌ စုေပါင္း ႐ုိက္ႏွိပ္သျဖင့္ က်မ္း အေရအတြက္အားျဖင့္ (၅၂)က်မ္းရွိေသာ္လည္း စာအုပ္အေရအတြက္မွာ (၄ဝ)အုပ္သာ ျဖစ္ပါသည္။
က်မ္းေပါင္း (၅၂) က်မ္း စာအုပ္ေရ (၄ဝ) အုပ္
က်မ္းေပါင္း (၅၂)က်မ္း, တစ္နည္း --- (၆၁။)၊ စာအုပ္ေရ (၄ဝ။)တုိ႔မွာ ---
၁။ ဒီဃနိကာယ္ --- (၃)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၂။ မဇၩိမနိကာယ္ --- (၃)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၃။ သံယုတၱနိကာယ္ --- (၅)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၄။ အဂၤုတၱရနိကာယ္ --- (၁၁)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၅။ ခုဒၵကနိကာယ္ --- (၃၉)က်မ္း, = (၂၈)အုပ္ ---
ဟု အားလုံးေပါင္းေသာ္ က်မ္း (၅၂)က်မ္း, စာအုပ္ေရ (၄ဝ)အုပ္။
ထုိက်မ္းတို႔ကုိ ပိဋကတ္အရ ခဲြျခား ေဝဖန္ေသာ္ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္ပါသည္။ ---
၁။ သုတၱန္ပိဋကတ္၌ အက်ဳံးဝင္ေသာ နိကာယ္ႏွင့္ က်မ္းမ်ားမွာ ---
(က) ဒီဃနိကာယ္ --- (၃)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
( ခ ) မဇၩိမနိကာယ္ --- (၃)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
( ဂ ) သံယုတၱနိကာယ္ --- (၅)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
(ဃ) အဂၤုတၱရနိကာယ္ --- (၁၁)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
( င ) ခုဒၵကနိကာယ္ --- (၂၁)က်မ္း, = (၁၁)အုပ္။
က်မ္းေပါင္း (၄၃။), စာအုပ္ေပါင္း (၂၃)အုပ္။

၂။ ဝိနည္းပိဋကတ္၌ အက်ဳံးဝင္ေသာ နိကာယ္ႏွင့္ က်မ္းမ်ားမွာ ---
ခုဒၵကနိကာယ္မွ ဝိနည္း (၅)က်မ္း, = (၅)အုပ္။

၃။ အဘိဓမၼာပိဋကတ္၌ အက်ဳံးဝင္ေသာ နိကာယ္ႏွင့္ က်မ္းမ်ားမွာ ---
ခုဒၵကနိကာယ္မွ အဘိဓမၼာ (၇)က်မ္း, သို႔မဟုတ္ (၁၃)က်မ္း, = (၁၂)အုပ္ ဟူ၍ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၁) ဒီဃနိကာယ = ဒီဃနိကာယ္ သုံးက်မ္း
၁။ သီလကၡႏၶဝဂၢပါဠိ = သီလကၡႏၶဝဂ္ = (ဒီ၊၁။)
၂။ မဟာဝဂၢပါဠိ (ဒီ၊နိ) = မဟာဝဂ္ = (ဒီ၊၂။)
၃။ ပါထိကဝဂၢပါဠိ = ပါထိကဝဂ္ = (ဒီ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

(၂) မဇၩိမနိကာယ = မဇၩိမနိကာယ္ သုံးက်မ္း
၁။ မူလပဏၰာသပါဠိ = (မ၊၁။)
၂။ မဇၩိမပဏၰာသပါဠိ = (မ၊၂။)
၃။ ဥပရိပဏၰာသပါဠိ = (မ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

(၃) သံယုတၱနိကာယ = သံယုတၱနိကာယ္ ငါးက်မ္း
၁။ သဂါထာဝဂၢပါဠိ = (သံ၊၁။)
၂။ နိဒါနဝဂၢပါဠိ = (သံ၊၁။)
၃။ ခႏၶဝဂၢပါဠိ = (သံ၊၂။)
၄။ သဠာယတနဝဂၢပါဠိ = (သံ၊၂။)
၅။ မဟာဝဂၢပါဠိ (သံ၊နိ) = (သံ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၅)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။
[မွတ္ခ်က္ --- သဂါထာဝဂ္သံယုတ္ပါဠိေတာ္ႏွင့္ နိဒါနဝဂ္သံယုတ္ ပါဠိေတာ္ (၂)က်မ္းကုိ ဆ႒မူ၌ (၁)အုပ္တည္း ေပါင္းစုထားသည္၊ ခႏၶဝဂ္ သံယုတ္ပါဠိေတာ္ႏွင့္ သဠာယတနဝဂ္သံယုတ္ပါဠိေတာ္ (၂)က်မ္းကိုလည္း (၁)အုပ္တည္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည္၊ မဟာဝဂ္သံယုတ္ပါဠိေတာ္ (၁)က်မ္း စာအုပ္ (၁)အုပ္တည္း။ ေပါင္း --- (၅)က်မ္း, စာအုပ္ေရ (၃)အုပ္။]

(၄) အဂၤုတၱရနိကာယ = အဂၤုတၱရနိကာယ္ တစ္ဆယ္တစ္က်မ္း
၁။ ဧကကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၁။)
၂။ ဒုကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၁။)
၃။ တိကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၁။)
၄။ စတုကၠနိပါတပါဠိ = (အံ၊၁။)
၅။ ပၪၥကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၂။)
၆။ ဆကၠနိပါတပါဠိ = (အံ၊၂။)
၇။ သတၱကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၂။)
၈။ အ႒ကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၃။)
၉။ နဝကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၃။)
၁ဝ။ ဒသကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၃။)
၁၁။ ဧကဒသကနိပါတပါဠိ = (အံ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၁၁)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။
[မွတ္ခ်က္ --- အဂၤုတၱရနိကာယ္ (၁၁)က်မ္းအနက္ ဧကကနိပါတ္မွ စတုကၠနိပါတ္ အထိ (၄)က်မ္း (၁)အုပ္၊ ပၪၥကနိပါတ္မွ သတၱကပါတ္ အထိ (၃)က်မ္း (၁)အုပ္၊ အ႒ကနိပါတ္မွ ဧကာဒသကနိပါတ္ အထိ (၄)က်မ္း (၁)အုပ္ျပဳလုပ္ထားသည္။ အားလုံးေပါင္းေသာ္ --- က်မ္း (၁၁)က်မ္း, စာအုပ္ေရ (၃)အုပ္ ျဖစ္ပါသည္။]

(၅) ခုဒၵကနိကာယ = ခုဒၵကနိကာယ္ သုတၱန္ ႏွစ္ဆယ္တစ္က်မ္း
၁။ ခုဒၵကပါဌပါဠိ၊ = (ခု၊၁။)
၂။ ဓမၼပဒပါဠိ၊ = (ခု၊၁။)
၃။ ဥဒါနပါဠိ၊ = (ခု၊၁။)
၄။ ဣတိဝုတၱကပါဠိ၊ = (ခု၊၁။)
၅။ သုတၱနိပါတပါဠိ။ --- (ခုဒၵက ၅-က်မ္းတြဲ) = (ခု၊၁။)
၆။ ဝိမာနဝတၳဳပါဠိ၊ = (ခု၊၂။)
၇။ ေပတဝတၳဳပါဠိ၊ = (ခု၊၂။)
၈။ ေထရဂါထာပါဠိ၊ = (ခု၊၂။)
၉။ ေထရီဂါထာပါဠိ။ --- (ခုဒၵက ၄-က်မ္းတြဲ) = (ခု၊၂။)
၁ဝ။ အပဒါနပါဠိ (၁။)။ (ေထရာပဒါန္ပါဠိ) = (ခု၊၃။)
၁၁။ အပဒါနပါဠိ (၂။)၊ = (ခု၊၄။)
၁၂။ ဗုဒၶဝံသပါဠိ၊ = (ခု၊၄။)
၁၃။ စရိယာပိဋကပါဠိ။ --- (ခုဒၵက ၃-က်မ္းတြဲ) = (ခု၊၄။)
၁၄။ ဇာတကပါဠိ (၁။)၊ (ပထမအုပ္) = (ခု၊၅။)
၁၅။ ဇာတကပါဠိ (၂။)၊ (ဒုတိယအုပ္) = (ခု၊၆။)
၁၆။ မဟာနိေဒၵသပါဠိ၊ = (ခု၊၇။)
၁၇။ စူဠနိေဒၵသပါဠိ၊ = (ခု၊၈။)
၁၈။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိ၊ = (ခု၊၉။)
၁၉။ မိလိႏၵပဥႇပါဠိ၊ = (ခု၊၁ဝ။)
၂ဝ။ ေနတၱိပၸကရဏပါဠိ၊ = (ခု၊၁၁။)
၂၁။ ေပဋေကာပေဒသပါဠိ၊ --- (ခုဒၵက ၂-က်မ္းတြဲ) = (ခု၊၁၁။)
စုစုေပါင္း --- (၂၁)က်မ္း, စာအုပ္ (၁၁)အုပ္။
[မွတ္ခ်က္ --- ခုဒၵကပါဌပါဠိ, ဓမၼပဒပါဠိ, ဥဒါနပါဠိ, ဣတိဝုတၱကပါဠိ, သုတၱနိပါတပါဠိ --- ဟု (၅)က်မ္းတြဲ စာအုပ္ (၁)အုပ္၊ ဝိမာနဝတၳဳပါဠိ, ေပတဝတၳဳပါဠိ, ေထရဂါထာပါဠိ, ေထရီဂါထာပါဠိ --- ဟု (၄)က်မ္းတြဲ စာအုပ္ (၁)အုပ္၊ အပဒါနပါဠိ စာအုပ္ ပထမတြဲ (၁)အုပ္၊ အပဒါနပါဠိ, ဗုဒၶဝံသပါဠိ, စရိယာပိဋကပါဠိ --- ဟု (၃)က်မ္းတြဲ စာအုပ္ (၁)အုပ္၊ ဇာတကပါဠိ စာအုပ္ ပထမတြဲ (၁)အုပ္, ဇာတကပါဠိ စာအုပ္ ဒုတိယတြဲ (၁)အုပ္၊ မဟာနိေဒၵသပါဠိ (၁)အုပ္၊ စူဠနိေဒၵသပါဠိ (၁)အုပ္၊ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိ (၁)အုပ္၊ မိလိႏၵပဥႇပါဠိ (၁)အုပ္၊ ေနတၱိပၸကရဏပါဠိ, ေပဋေကာပေဒသပါဠိ --- ဟု (၂)က်မ္းတြဲ စာအုပ္ (၁)အုပ္၊ အားလုံးေပါင္းေသာ္ က်မ္းစာေပါင္း (၂၁)က်မ္း, ဆ႒မူ စာအုပ္ေရေပါင္း (၁၁)အုပ္ ျဖစ္ၾကပါသည္။]

ခုဒၵနိကာယ္ဝင္ ဝိနယပိဋက ငါးက်မ္း
၁။ ပါရာဇိကပါဠိက႑ = (ဝိ၊၁။)
၂။ ပါစိတၱိယပါဠိ = (ဝိ၊၂။)
၃။ မဟာဝဂၢပါဠိ (ဝိနယပိဋက) = (ဝိ၊၃။)
၄။ စူဠဝဂၢပါဠိ = (ဝိ၊၄။)
၅။ ပရိဝါရပါဠိ = (ဝိ၊၅။)
စုစုေပါင္း --- (၅)က်မ္း, စာအုပ္ (၅)အုပ္။

ခုဒၵနိကာယ္ဝင္ အဘိဓမၼာပိဋက တစ္ဆယ္သုံးက်မ္း
၁။ ဓမၼသဂၤဏီပါဠိ = (အဘိ၊၁။)
၂။ ဝိဘဂၤပါဠိ = (အဘိ၊၂။)
၃။ ဓာတုကထာပါဠိ = (အဘိ၊၃။)
၄။ ပုဂၢလပညတၱိပါဠိ = (အဘိ၊၃။)
၅။ ကထာဝတၳဳပါဠိ = (အဘိ၊၄။)
၆။ ယမကပါဠိ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၅။)
၇။ ယမကပါဠိ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၆။)
၈။ ယမကပါဠိ (တတိေယာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၇။)
၉။ ပ႒ာနပါဠိ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၈။)
၁ဝ။ ပ႒ာနပါဠိ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၉။)
၁၁။ ပ႒ာနပါဠိ (တတိေယာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၁ဝ။)
၁၂။ ပ႒ာနပါဠိ (စတုေတၳာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၁၁။)
၁၃။ ပ႒ာနပါဠိ (ပၪၥေမာ ဘာေဂါ) = (အဘိ၊၁၂။)
စုစုေပါင္း --- (၁၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၁၂)အုပ္။

[မွတ္ခ်က္ --- ဓာတုကထာပါဠိ, ပုဂၢလပညတၱိပါဠိ ဟု (၂)က်မ္းကုိ (၁)အုပ္ တည္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားပါသည္။]

ဤတြင္ --- ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္ ဆ႒မူ၌ က်မ္းစာေပါင္း ---
၁။ ဒီဃနိကာယ္၌ --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ေရ (၃)အုပ္၊
၂။ မဇၩိမနိကာယ္၌ --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ေရ (၃)အုပ္၊
၃။ သံယုတၱနိကာယ္၌ --- (၅)က်မ္း စာအုပ္ေရ (၃)အုပ္၊
၄။ အဂၤုတၱရနိကာယ္၌ --- (၁၁)က်မ္း စာအုပ္ေရ (၃)အုပ္၊
၅။ ခုဒၵနိကာယ္၌ သုတၱႏၲပိဋက --- (၂၁)က်မ္း စာအုပ္ေရ (၁၁)အုပ္၊
(က) ခုဒၵနိကာယ္ဝင္ ဝိနည္း (၅)က်မ္း စာအုပ္ေရ (၅)အုပ္၊
( ခ ) ခုဒၵနိကာယ္ဝင္ အဘိဓမၼာ (၇)က်မ္း, သို႔မဟုတ္ (၁၃)က်မ္း စာအုပ္ ေရ (၁၂)အုပ္။
အားလုံးေပါင္းေသာ္ --- က်မ္းေပါင္း (၅၂)က်မ္း, တစ္နည္း (၆၁)က်မ္း၊ စာအုပ္ေရ (၄ဝ)အုပ္တို႔ ျဖစ္ၾကပါသတည္း။
ဤတြင္ ဆ႒မူပါဠိေတာ္ အၫႊန္း ၿပီး၏။
' ' ' ' '

အ႒ကထာပိဋက လမ္းၫႊန္

အ႒ကထာ၌ က်မ္း (၄၉) က်မ္း စာအုပ္ (၅ဝ) အုပ္
၁။ ဒီဃနိကာယ္အ႒ကထာ --- (၃)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၂။ မဇၩိမနိကာယ္အ႒ကထာ --- (၃)က်မ္း, = (၄)အုပ္၊
၃။ သံယုတၱနိကာယ္အ႒ကထာ --- (၅)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၄။ အဂၤုတၱရနိကာယ္အ႒ကထာ --- (၄)က်မ္း, = (၃)အုပ္၊
၅။ ခုဒၵကနိကာယ္အ႒ကထာ --- (၃၄)က်မ္း, = (၃၇)အုပ္ ---
ဟု အားလုံးေပါင္းေသာ္ က်မ္း (၄၉)က်မ္း, စာအုပ္ေရ (၅ဝ)အုပ္။

ဒီဃနိကာယ္အ႒ကထာ (၃) က်မ္း = (၃) အုပ္
၁။ သီလကၡႏၶဝဂၢအ႒ကထာ = (ဒီ၊႒၊၁။)
၂။ မဟာဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (ဒီ၊နိ) = (ဒီ၊႒၊၂။)
၃။ ပါထိကဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ = (ဒီ၊႒၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

မဇၩိမနိကာယ္အ႒ကထာ (၃) က်မ္း = (၄) အုပ္
၁။ မူလပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ = ပထမတဲြ (မ၊႒၊၁။)
၂။ မူလပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ = ဒုတိယတဲြ (မ၊႒၊၂။)
၃။ မဇၩိမပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ = (မ၊႒၊၃။)
၄။ ဥပရိပဏၰာသပါဠိအ႒ကထာ = (မ၊႒၊၄။)
စုစုေပါင္း --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၄)အုပ္။

သံယုတၱနိကာယ္အ႒ကထာ (၅) က်မ္း = စာအုပ္ (၃) အုပ္
၁။ သဂါထာဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ = (သံ၊႒၊၁။)
၂။ နိဒါနဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ = (သံ၊႒၊၂။)
၃။ ခႏၶဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ = (သံ၊႒၊၂။)
၄။ သဠာယတနဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ = (သံ၊႒၊၃။)
၅။ မဟာဝဂၢပါဠိအ႒ကထာ (သံ၊နိ) = (သံ၊႒၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၅)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

အဂၤုတၱရနိကာယ္အ႒ကထာ (၄) က်မ္း = (၃) အုပ္
၁။ ဧကကနိပါတ-အ႒ကထာ = (အံ၊႒၊၁။)
၂။ ဒုက-တိက-စတုကၠနိပါတ-အ႒ကထာ = (အံ၊႒၊၂။)
၃။ ပၪၥက-ဆကၠ-သတၱကနိပါတ-အ႒ကထာ = (အံ၊႒၊၃။)
၄။ အ႒ကာဒိနိပါတ-အ႒ကထာ = (အံ၊႒၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၄)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

ခုဒၵကနိကာယ္သုတၱန္အ႒ကထာ (၂၄) က်မ္း = (၂၇) အုပ္
၁။ ခုဒၵကပါဌပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၂။ ဓမၼပဒပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၃။ ဓမၼပဒပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၄။ ဥဒါနပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၅။ ဣတိဝုတၱကပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၆။ သုတၱနိပါတပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၇။ သုတၱနိပါတပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၈။ ဝိမာနဝတၳဳပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၉။ ေပတဝတၳဳပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၁ဝ။ ေထရဂါထာပါဠိအ႒ကထာ ပထမတဲြ = (၁)အုပ္၊
၁၁။ ေထရဂါထာပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတဲြ = (၁)အုပ္၊
၁၂။ ေထရီဂါထာပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၁၃။ အပဒါနပါဠိအ႒ကထာ ပထမတဲြ = (၁)အုပ္၊
၁၄။ အပဒါနပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတဲြ = (၁)အုပ္၊
၁၅။ ဗုဒၶဝံသပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၁၆။ စရိယာပိဋကပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၁၇။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၁၈။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၁၉။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ တတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂ဝ။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ စတုတၳတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂၁။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ပၪၥမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂၂။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ ဆ႒မတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂၃။ ဇာတကပါဠိအ႒ကထာ သတၱမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂၄။ မဟာနိေဒၵသပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
၂၅။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိအ႒ကထာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂၆။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂၢပါဠိအ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂၇။ စူဠနိေဒၵသ-ေနတၱိပါဠိအ႒ကထာ = (၁)အုပ္၊
စုစုေပါင္း --- (၂၄)က်မ္း, စာအုပ္ (၂၇)အုပ္။

ခုဒၵနိကာယ္ဝင္ ဝိနည္းအ႒ကထာ (၇) က်မ္း = (၆) အုပ္
၁။ ပါရာဇိကပါဠိက႑အ႒ကထာ ပထမတြဲ = (ဝိ၊႒၊၁။)
၂။ ပါရာဇိကပါဠိက႑အ႒ကထာ ဒုတိယတြဲ = (ဝိ၊႒၊၂။)
၃။ ပါစိတ်ာဒိအ႒ကထာ = ပါစိတ္ႏွင့္ မဟာဝါအဖြင့္ (၁)အုပ္ = (ဝိ၊႒၊၃။)
၄။ စူဠဝဂၢါဒိအ႒ကထာ = စူဠဝါႏွင့္ ပရိဝါအဖြင့္ (၁)အုပ္ = (ဝိ၊႒၊၄။)
၅။ ကခၤါဝိတရဏီအ႒ကထာ (၁)အုပ္၊ = (ေဒြမာတိကာအဖြင့္။)
၆။ ဝိနယသဂၤဟအ႒ကထာ (၁)အုပ္၊ = (ဝိနည္းငါးက်မ္းအခ်ဳပ္အဖြင့္။)
စုစုေပါင္း --- (၇)က်မ္း, စာအုပ္ (၆)အုပ္။

ခုဒၵနိကာယ္ဝင္ အဘိဓမၼာအ႒ကထာ (၃) က်မ္း = (၃) အုပ္
၁။ အ႒သာလိနီအ႒ကထာ = (၁)အုပ္ (= ဓမၼသဂၤဏိပါဠိေတာ္အဖြင့္) (အဘိ၊႒၊၁။)
၂။ သေမၼာဟဝိေနာဒနီအ႒ကထာ = (၁)အုပ္ (= ဝိဘင္းပါဠိေတာ္အဖြင့္) (အဘိ၊႒၊၂။)
၃။ ပၪၥပကရဏအ႒ကထာ = (၁)အုပ္ (= က်န္ အဘိဓမၼာ ငါးက်မ္းအဖြင့္) (အဘိ၊႒၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။
ဤတြင္ အ႒ကထာအဖြင့္ က်မ္းမ်ား ၿပီး၏။

ဋီကာပိဋက လမ္းၫႊန္
ဋီကာ၌ က်မ္း (၃၉) က်မ္း စာအုပ္ (၂၂) အုပ္
ဒီဃနိကာယ္ ဋီကာ (၅) က်မ္း = (၃) အုပ္
၁။ သီလကၡႏၶဝဂၢအဘိနဝဋီကာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊ (ဒီ၊ဋီ၊၁။)
၂။ သီလကၡႏၶဝဂၢအဘိနဝဋီကာ ဒုတိယတဲြ = (၁)အုပ္၊ (ဒီ၊ဋီ၊၁။)
၃။ သီလကၡႏၶဝဂၢဋီကာ = (၁)အုပ္၊ (ဒီ၊ဋီ၊၁။)
၄။ မဟာဝဂၢဋီကာ (ဒီ၊နိ) = (၁)အုပ္၊ (ဒီ၊ဋီ၊၂။)
၅။ ပါထိကဝဂၢဋီကာ = (၁)အုပ္။ (ဒီ၊ဋီ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၅)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

မဇၩိမနိကာယ္ ဋီကာ (၃) က်မ္း = (၃) အုပ္
၁။ မူလပဏၰာသဋီကာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊ (မ၊ဋီ၊၁။)
၂။ မူလပဏၰာသဋီကာ ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊ (မ၊ဋီ၊၂။)
၃။ မဇၩိမ-ဥပရိပဏၰာသဋီကာ = (၁)အုပ္၊ (မ၊ဋီ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၃)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။

သံယုတၱနိကာယ္ ဋီကာ (၅) က်မ္း = (၂) အုပ္
၁။ သဂါထာဝဂၢဋီကာ ပထမတြဲ (သံ၊ဋီ၊၁။)
၂။ နိဒါနဝဂၢဋီကာ ဒုတိယတြဲ (သံ၊ဋီ၊၂။)
၃။ ခႏၶဝဂၢဋီကာ ဒုတိယတြဲ (သံ၊ဋီ၊၂။)
၄။ သဠာယတနဝဂၢဋီကာ ဒုတိယတြဲ (သံ၊ဋီ၊၂။)
၅။ မဟာဝဂၢဋီကာ (သံ၊နိ) ဒုတိယတြဲ (သံ၊ဋီ၊၂။)
စုစုေပါင္း --- (၅)က်မ္း, စာအုပ္ (၂)အုပ္။
(သံယုတ္ဋီကာ၌ ပထမတြဲ - ဒုတိယတြဲ ႏွစ္အုပ္သာ ျဖစ္ပါသည္။)

အဂၤုတၱနိကာယ္ ဋီကာ (၄) က်မ္း = (၃) အုပ္
၁။ ဧကကနိပါတဋီကာ ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊ (အံ၊ဋီ၊၁။)
၂။ ဒုက-တိက-စတုကၠနိပါတဋီကာ ဒုတိယတြဲ= (၁)အုပ္၊ (အံ၊ဋီ၊၂။)
၃။ ပၪၥက-ဆကၠ-သတၱကနိပါကဋီကာ တတိယတြဲ (အံ၊ဋီ၊၃။)
၄။ အ႒ကာဒိနိပါတဋီကာ တတိယတြဲ (အံ၊ဋီ၊၃။)
စုစုေပါင္း --- (၄)က်မ္း, စာအုပ္ (၃)အုပ္။ (အဂၤုတၱရဋီကာ၌ ပထမတြဲ-ဒုတတိယတြဲ-တတိယတြဲ သုံးအုပ္သာ။)

ခုဒၵကနိကာယ္ သုတၱန္ဋီကာ (၂) က်မ္း = (၁) အုပ္
၁။ ေနတၱိပၸကရဏဋီကာ
၂။ ေနတၱိဝိဘာဝိနီဋီကာ
စုစုေပါင္း --- (၂)က်မ္း, စာအုပ္ (၁)အုပ္။

ခုဒၵကနိကာယ္ ဝိနည္းဋီကာ (၁၁) က်မ္း = (၁၃) အုပ္
၁။ သာရတၳဒီပနီဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂။ သာရတၳဒီပနီဋီကာ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၃။ သာရတၳဒီပနီဋီကာ (တတိေယာ ဘာေဂါ) တတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၄။ ဝဇိရဗုဒၶိဋီကာ = (၁)အုပ္၊
၅။ ဝိမတိဝိေနာဒနီဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၆။ ဝိမတိဝိေနာဒနီဋီကာ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၇။ ဝိနယာလကၤာရဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၈။ ဝိနယာလကၤာရဋီကာ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၉။ ကခၤါဝိတရဏီပုရာဏဋီကာ = (၁)အုပ္၊
၁ဝ။ ဝိနယဝိနိစၧေယာ - ဥတၱရဝိနစၧယ = (၁)အုပ္၊
၁၁။ ဝိနယဝိနိစၧယဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၁၁။ ဝိနယဝိနိစၧယဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၁၂။ ပါစိတ်ာဒိေယာဇနာ = (၁)အုပ္၊
၁၃။ ခုဒၵသိကၡာ-မူလသိကၡာ = (၁)အုပ္။
စုစုေပါင္း --- (၁၁)က်မ္း, စာအုပ္ (၁၃)အုပ္။

ခုဒၵကနိကာယ္ အဘိဓမၼာဋီကာ (၉) က်မ္း = (၇) အုပ္
၁။ ဓမၼသဂၤဏီမူလဋီကာႏွင့္ ဓမၼသဂၤဏီအႏုဋီကာ ႏွစ္က်မ္း = (၁)အုပ္၊
၂။ ဝိဘဂၤမူလဋီကာႏွင့္ အႏုဋီကာ ႏွစ္က်မ္း = (၁)အုပ္၊
၃။ ပၪၥပကရဏမူလဋီကာႏွင့္ အႏုဋီ ကာ ႏွစ္က်မ္း = (၁)အုပ္၊
၄။ ဋီကာေက်ာ္ (အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ) = (၁)အုပ္၊
၅။ အဘိဓမၼာဝတာရပုရာဏဋီကာ ပထမတဲြ - ဒုတိယတြဲ = (၂)အုပ္၊
၆။ ေမာဟဝိေစၧဒနီ (အဘိဓမၼမာတိကာပါဠိ) = (၁)အုပ္၊
စုစုေပါင္း --- (၉)က်မ္း, စာအုပ္ (၇)အုပ္။
ဤတြင္ ဋီကာအဖြင့္ က်မ္းမ်ား ၿပီး၏။
' ' ' ' '

အညပိဋက လမ္းၫႊန္

အ႒ကထာ (၂) က်မ္း (၂) အုပ္
၁။ ဝိသုဒၶိမေဂၢါ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂။ ဝိသုဒၶိမေဂၢါ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္။

ဋီကာ (၃) က်မ္း (၂) အုပ္
၁။ ဝိသုဒၶိမဂၢမဟာဋီကာ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) ပထမတြဲ = (၁)အုပ္၊
၂။ ဝိသုဒၶိမဂၢမဟာဋီကာ (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) ဒုတိယတြဲ = (၁)အုပ္၊
၃။ ဝိသုဒၶိမဂၢ နိဒါနကထာ။
က်မ္းအေရအတြက္အားျဖင့္ (၃)က်မ္း စာအုပ္ေရအားျဖင့္ (၂)အုပ္သာ။

ဗ်ာကရဏက်မ္းမ်ား (၁၃) က်မ္း
၁။ ကစၥာယနဗ်ာကရဏံ = (၁)အုပ္၊
၂။ ေမာဂၢလႅာနဗ်ာကရဏံ = (၁)အုပ္၊
၃။ သဒၵနီတိပၸကရဏံ (ပဒမာလာ) = (၁)အုပ္၊
၄။ သဒၵနီတိပၸကရဏံ (ဓာတုမာလာ) = (၁)အုပ္၊
၅။ ပဒ႐ူပသိဒၶိ = (၁)အုပ္၊
၆။ ေမာဂၢလႅာနပၪၥိကာဋီကာ = (၁)အုပ္၊
၇။ ပေယာဂသိဒၶိပါဠိ = (၁)အုပ္၊
၈။ ဝုေတၱာဒယပါဌ = (၁)အုပ္၊
၉။ အဘိဓာနပၸဒီပိကာပါဌ = (၁)အုပ္၊
၁ဝ။ အဘိဓာနပၸဒီပိကာဋီကာ = (၁)အုပ္၊
၁၁။ သုေဗာဓာလကၤာရပါဌ = (၁)အုပ္၊
၁၂။ သုေဗာဓာလကၤာရဋီကာ = (၁)အုပ္၊
၁၃။ ဗာလာဝတာရ ဂဏၭပဒတဝိနိစၧယသာရ = (၁)အုပ္၊

လယ္တီက်မ္း (၄) က်မ္း
၁။ နိ႐ုတၱိဒီပနီပါဌ = (၁)အုပ္၊
၂။ ပရမတၳဒီပနီ သဂၤဟ မဟာဋီကာပါဌ = (၁)အုပ္၊
၃။ အႏုဒီပနီပါဌ = (၁)အုပ္၊
၄။ ပ႒ာႏုေဒၵသ ဒီပနီပါဌ = (၁)အုပ္၊

နီတိက်မ္း (၁၃) က်မ္း
၁။ ေလာကနီတိ = (၁)အုပ္၊
၂။ သုတၱႏၲနီတိ = (၁)အုပ္၊
၃။ သူရႆတီနီတိ (ပဌေမာ ဘာေဂါ) (ဒုတိေယာ ဘာေဂါ) = (၂)အုပ္၊
၄။ မဟာရဟနီတိ = (၁)အုပ္၊
၅။ ဓမၼနီတိ = (၁)အုပ္၊
၆။ ကဝိဒပၸဏနီတိ = (၁)အုပ္၊
၇။ နီတိမၪၨရီ = (၁)အုပ္၊
၈။ နရဒကၡဒီပနီ = (၁)အုပ္၊
၉။ စတုရာရကၡဒီပနီ = (၁)အုပ္၊
၁ဝ။ စာဏက်နီတိပါဠိ = (၁)အုပ္၊
၁၁။ ရသဝါဟိနီ = (၁)အုပ္၊
၁၂။ သီမဝိေသာဓနီပါဌ = (၁)အုပ္၊
၁၃။ ေဝႆႏၲရာဂီတိ = (၁)အုပ္၊

ဗုဒၶဝႏၵနာ (၈) က်မ္း
၁။ နမကၠာရပါဠိ = (၁)အုပ္၊
၂။ မဟာပဏာမပါဌ (ဗုဒၶဝႏၵနာ) = (၁)အုပ္၊
၃။ လကၡဏာေတာ ဗုဒၶေထာမနာဂါထာ = (၁)အုပ္၊
၄။ သုတၱဝႏၵနာ = (၁)အုပ္၊
၅။ ကမလာၪၨလိ = (၁)အုပ္၊
၆။ ဇိနာလကၤာရ = (၁)အုပ္၊
၇။ ပဇၨမဓု = (၁)အုပ္၊
၈။ ဗုဒၶဂုဏဂါထာဝလီ = (၁)အုပ္၊

ပုစၧာဝိႆဇၨာနာ (၇) က်မ္း
၁။ ဒီဃနိကာေယ သီလကၡႏၶဝဂၢသုတၱ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊
၂။ မဇၩိမနိကာေယ မူလပဏၰာသပါဠိ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊
၃။ သံယုတၱနိကာေယ သဂါထာဝဂၢပါဠိ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊
၄။ အဂၤုတၱရနိကာေယ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊
၅။ ဝိနယပိဋက သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊
၆။ အဘိဓမၼပိဋက သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊
၇။ အ႒ကထာ သံဂါယနႆ ပုစၧာ ဝိႆဇၨနာ = (၁)အုပ္၊

ဝံသက်မ္း (၃) က်မ္း
၁။ စူဠဂႏၴဝံသပါဠိ = (၁)အုပ္၊
၂။ မဟာဝံသပါဠိ = (၁)အုပ္၊
၃။ သာသနဝံသပၸဒီပိကာ = (၁)အုပ္၊

သီဟဠက်မ္း (၁၅) က်မ္း
၁။ ေမာဂၢလႅာန ဝုတၱိဝိဝရဏပၪၥိကာ = (၁)အုပ္၊
၂။ ထုပဝံေသာ = (၁)အုပ္၊
၃။ ဒါဌာဝံေသာ = (၁)အုပ္၊
၄။ ဓာတုပါဌ ဝိလာသိနိယာ = (၁)အုပ္၊
၅။ ဓာတုဝံေသာ = (၁)အုပ္၊
၆။ ဟတၳဝနဂလႅဝိဟာရ ဝံေသာ = (၁)အုပ္၊
၇။ ဇိနစရိတယ = (၁)အုပ္၊
၈။ ဇိနဝံသဒီပံ = (၁)အုပ္၊
၉။ ေတလကဋာဟဂါထာ = (၁)အုပ္၊
၁ဝ။ မိလိဒဋီကာ = (၁)အုပ္၊
၁၁။ ပဒမၪၨရီ = (၁)အုပ္၊
၁၂။ ပဒသာဓနံ = (၁)အုပ္၊
၁၃။ သဒၵဗိႏၵဳ ပကရဏံ = (၁)အုပ္၊
၁၄။ ကစၥာယန ဓာတု မၪၨဴသာ = (၁)အုပ္၊
၁၅။ သမႏၲကူဋဝဏၰနာ = (၁)အုပ္၊
အားလုံးေပါင္းေသာ္ --- အညပိဋကပါဠိေတာ္၌ က်မ္းေပါင္း (၃၈)က်မ္း။
ဤတြင္ အညအဖြင့္ က်မ္းမ်ား ၿပီး၏။
ပါဠိေတာ္-အ႒ကထာ-ဋီကာ-အညပိဋကေတာ္မ်ား အၫႊန္း ၿပီးၿပီ။

အ႒ကထာပါဠိေတာ္၏ အျခားအမည္က်မ္းမ်ား
၁။ သီလကၡန္ မဟာဝါ ပါထိကအ႒ကထာကုိ --- သုမဂၤလဝိလာသိနီအ႒ကထာ၊
၂။ မဇၩိမနိကာယ္အ႒ကထာမ်ားကို --- ပပၪၥသူဒနီအ႒ကထာ၊
၃။ သံယုတ္အ႒ကထာမ်ားကုိ --- မေနာရထပူရဏီကအ႒ကထာ၊
၄။ အဂုၤတၱိဳရ္အ႒ကထာမ်ားကုိ --- သာရတၳပကာသနီအ႒ကထာ၊
၅။ ခုဒၵကပါဌအ႒ကထာကုိ --- ပရမတၳေဇာတိကအ႒ကထာ၊
၆။ ဥဒါန္းအ႒ကထာမ်ားကို --- ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ၊
၇။ သုတၱနိပါတ္အ႒ကထာကုိ --- ပရမတၳေဇာတိကအ႒ကထာ၊
၈။ ဝိမာန, ေပတဝတၳဳ, ေထရ, ေထရီဂါထာအ႒ကထာမ်ားကို --- ပရမတၳဒီပနီ၊
၉။ မဟာနိေဒၵသအ႒ကထာမ်ားကို --- သဒၶမၼပေဇၨာတိကအ႒ကထာ၊
၁ဝ။ ပဋိသမ႓ိဒါမဂ္အ႒ကထာကုိ --- သဒၶမၼပကာသနီအ႒ကထာ၊
၁၁။ ဗုဒၶဝင္အ႒ကထာကုိ --- မဓုရတၳဝိလာသိနီအ႒ကထာ၊
၁၂။ စရိယာပိဋကအ႒ကထာကုိ --- ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ၊
၁၃။ ဝိနည္းငါးက်မ္းအ႒ကထာမ်ားကုိ -- သမႏၲပါသာဒိကအ႒ကထာ --- ဟူ၍လည္း ေခၚေဝၚၾကေသးသည္။

အသီးအသီး ဘာသာအကၡရာ က်မ္းစာ
၁။ ပါဠိဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၁၈၆)က်မ္း
၂။ သခၤတဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၃၃)က်မ္း
၃။ ဟိႏၵီဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၉)က်မ္း
၄။ ဗဂၤါလီဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၄)က်မ္း
၅။ ဗမာဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၇၅)က်မ္း
၆။ သီဟိုဠ္ဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၁၂)က်မ္း
၇။ ပါတကဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၅)က်မ္း
၈။ အဂၤလိပ္ဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၅)က်မ္း
၉။ ဗုဒၶသခၤတဘာသာ က်မ္းေပါင္း --- (၇)က်မ္း ---
အားလုံးေပါင္းေသာ္ --- (၃၃၆)က်မ္း။ (ဗုဒၶဘာသနိကပဌဝီဝင္၊၃၄)မွ
သာသနာ အရွည္တည္တံ့ေရး သံုးဆယ့္ခုနစ္ပါး
ရဟန္းတို႔ ငါသည္ ထူးေသာ ဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ ေဟာေတာ္မူအပ္ေသာ တရားေတာ္တို႔ကို သင္တို႔ သည္ေကာင္းစြာ သင္ယူ၍ မွီဝဲအပ္ကုန္၏၊ ပြါးမ်ားအပ္ကုန္၏၊ အဖန္ဖန္ ေလ့က်င့္အပ္ကုန္၏၊ ယင္းသို႔မွီဝဲပြါးမ်ား ေလ့က်င့္သည္ရွိေသာ္ ဤျမတ္ေသာ အက်င့္ 'သာသနာေတာ္' သည္ အရွည္ခိုင္ခန္႔လ်က္ ၾကာျမင့္စြာတည္တံ့ရာ၏၊ ထို (သို႔တည္တံ့ျခင္း) သည္ လူအမ်ား၏ စီးပြါးခ်မ္းသာအလို႔ငွါ ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ရန္အလို႔ငါွ နတ္လူတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြား ခ်မ္းသာအလို႔ငွါ ျဖစ္ေလရာ၏။
ရဟန္းတို႔ ငါသည္ ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ ေဟာေတာ္မူအပ္ေသာ တရားတို႔ကို သင္တို႔သည္ေကာင္းစြာ သင္ယူ၍ မွီဝဲအပ္ကုန္၏၊ ပြါးမ်ားအပ္ကုန္၏၊ အဖန္ဖန္ ေလ့က်င့္အပ္ကုန္၏၊ ယင္းသို႔ မွီဝဲပြါးမ်ား ေလ့က်င့္သည္ရွိေသာ္ ဤျမတ္ေသာအက်င့္ 'သာသနာေတာ္' သည္ အရွည္ခိုင္ခံ့လ်က္ ၾကာျမင့္စြာတည္တံ့ရာ၏၊ ထို (သို႔တည္တံ့ျခင္း) သည္ လူအမ်ား၏ စီးပြါးခ်မ္းသာအလို႔ငွါ ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ရန္အလို႔ငါွ နတ္လူတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြား ခ်မ္းသာအလို႔ငွါ ျဖစ္ေလရာ၏ဟု ဆိုရာ၌ ထူးေသာ ဉာဏ္ျဖင့္သိ၍ ငါေဟာအပ္ေသာ ထိုတရားတို႔ကား အဘယ္နည္း။
ယင္းတရားတို႔ကား သတိပ႒ာန္ေလးပါး သမၼပၸဓာန္ေလးပါး ဣဒၶိပါဒ္ေလးပါး ဣေႁႏၵငါးပါး ဗိုလ္ ငါးပါးေဗာဇၩင္ခုနစ္ပါး အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ အရိယမဂ္တို႔ေပတည္း။
ရဟန္းတို႔ ငါသည္ သင္တို႔အား ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ ေဟာအပ္ေသာ ဤတရားေတာ္တို႔ကိုသင္တို႔သည္ ေကာင္းစြာ သင္ယူ၍ မွီဝဲအပ္ကုန္၏၊ ပြါးမ်ားအပ္ကုန္၏၊ အဖန္ဖန္ ေလ့က်င့္အပ္ကုန္၏၊ ယင္းသို႔ မွီဝဲပြါးမ်ား ေလ့က်င့္သည္ရွိေသာ္ ဤျမတ္ေသာအက်င့္ 'သာသနာေတာ္' သည္ အရွည္ခိုင္ခံ႕လ်က္ၾကာျမင့္စြာ တည္တံ့ရာ၏၊ ထို (သို႔တည္တံ့ျခင္း) သည္ လူအမ်ား၏ စီးပြါးခ်မ္းသာအလို႔ငွါ ေလာကကိုေစာင့့္ေရွာက္ရန္ အလို႔ငွါ နတ္လူတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ ခ်မ္းသာအလို႔ငွါ ျဖစ္ေလရာ၏ဟု (မိန္႔ေတာ္မူ၏)။
၁၈၅။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟန္းတို႔အား မိန္႔ေတာ္မူျပန္သည္မွာ-
''ရဟန္းတို႔ သင္တို႔အား ယခု ငါ မိန္႔မွာဦးအံ့၊ ျပဳျပင္ေပးရေသာ 'သခၤါရ' တရားတို႔သည့္ပ်က္စီးျခင္း သေဘာရွိကုန္၏၊ မေမ့ေသာ သတိတရားျဖင့္၁ ကိစၥၿပီးစီးေအာင္ အားထုတ္ၾကကုန္ေလာ့၊ ျမတ္စြာ ဘုရား၏ ပရိနိဗၺာန္ျပဳျခင္းသည္ မၾကာမီပင္ ျဖစ္လိမ့္မည္၊ ဤေန႔မွ သံုးလလြန္ေသာအခါ၌ျမတ္စြာဘုရား သည္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေခ်ေတာ့မည္''ဟု (ဤစကားကို ျမတ္စြာဘုရား မိန္႔ေတာ္မူျပန္၏)။
ဤစကားကို မိန္႔ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ ေကာင္းေသာ စကားကို ဆိုေတာ္မူတတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္တစ္ပါးေသာ ဤစကားကိုလည္း မိန္႔ေတာ္မူျပန္၏ -
(ရဟန္းတို႔) ငါ၏ အရြယ္သည္ ရင့္ေရာ္လွေလၿပီ၊ ငါ၏ အသက္ႂကြင္းသည္ နည္းလွေလၿပီ၊ သင္တို႔ကိုစြန္႔ ၍ သြားရေတာ့အံ့၊ ငါသည္ မိမိ၏ ကိုးကြယ္ရာကို ျပဳၿပီးၿပီ။
ရဟန္းတို႔ မေမ့မေလ်ာ့ဘဲ သတိရွိလ်က္ စင္ၾကယ္ေသာ သီလႏွင့္ ျပည့္စံုၾကေစ ကုန္ေလာ့၊ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္၍ ေကာင္းစြာ ၾကံစည္ျခင္းရွိလ်က္ မိမိတို႔၏ စိတ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ၾကကုန္ေလာ့။
ရဟန္းတို႔ ဤတရားဝိနည္း 'သာသနာေတာ္' ၌ မေမ့မေလ်ာ့ေနေသာ သူသည္ အဖန္ဖန္ျဖစ္လ်က္ေျပာင္းေရႊ႕က်င္လည္ရာ 'ဘဝသံသရာ' ကို စြန္႔ပယ္၍ ဒုကၡ၏ အဆံုးကို ျပဳႏိုင္ေပလတၱံ႕ဟု (မိန္႔ေတာ္မူျပန္၏)။
                                            ေျမႀကီးလႈပ္ျခင္း၏ အေၾကာင္း
၁၇ဝ။ ထိုအခါ အသွ်င္အာနႏၵာအား ဤသို႔ေသာ အၾကံသည္ ျဖစ္၏-
''အံ့ဖြယ္ရွိပါေပစြ အခ်င္းတို႔၊ မျဖစ္ဖူးျမဲျဖစ္ပါေပစြ အခ်င္းတို႔၊ ၾကက္သီးေမြးညင္းထေစလ်က္ေၾကာက္ မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ဤေျမ (ငလ်င္) လႈပ္ျခင္းသည္ ႀကီးက်ယ္ေလစြတကား၊ အလြန္ႀကီးက်ယ္ေလစြတကား၊ ေတာ္လည္းသံ (နတ္စည္) တို႔သည္လည္း တၿခိမ့္ၿခိမ့္ ျမည္ဟည္းသြားကုန္၏၊ အႀကီးအက်ယ္ ေျမ (ငလ်င္) လႈပ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းကား အဘယ္နည္း၊ အေထာက္အပံ့ကားအဘယ္နည္း''ဟု (အၾကံ ျဖစ္၏)။
ထို႔ေနာက္ အသွ်င္အာနႏၵာသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံသို႔ ခ်ဥ္းကပ္၍ ျမတ္စြာဘုရားကို ရွိခိုးၿပီးလွ်င္တစ္ခုေသာ ေနရာ၌ ထိုင္လ်က္ ျမတ္စြာဘုရားအား ဤစကားကို ေလွ်ာက္၏။
''အံ့ဖြယ္ရွိပါေပစြ အသွ်င္ဘုရား၊ မျဖစ္ဖူးျမဲ ျဖစ္ပါေပစြ အသွ်င္ဘုရား၊ ၾကက္သီးေမြးညင္းထေစ လ်က္ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ဤေျမ (ငလ်င္) လႈပ္ျခင္းသည္ ႀကီးက်ယ္ပါေပစြ၊ အလြန္ႀကီးက်ယ္ပါ ေပစြ၊ ေတာ္လည္းသံ (နတ္စည္) တို႔သည္လည္း တၿခိမ့္ၿခိမ့္ ျမည္ဟည္းသြားပါကုန္၏၊ အသွ်င္ဘုရား ေျမ (ငလ်င္) ျပင္းစြာလႈပ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းကား အဘယ္ပါနည္း၊ အေထာက္အပံ့ကား အဘယ္ပါနည္း''ဟု (ေလွ်ာက္၏)။
------

ငလ်င္လႈပ္ျခင္း အေၾကာင္းရွစ္ပါး
၁၇၁။ အာနႏၵာ ေျမ (ငလ်င္) ျပင္းစြာလႈပ္ျခင္း၏ အေၾကာင္း အေထာက္အပံ့တို႔ကား ဤရွစ္ပါးတို႔တည္း။
အဘယ္ရွစ္ပါးတို႔နည္းဟူမူ-
အာနႏၵာ ဤမဟာပထဝီေျမႀကီးသည္ ေရ၌ တည္၏၊ ေရသည္ ေလ၌ တည္၏၊ ေလသည္ ေကာင္းကင္၌ တည္၏။ အာနႏၵာ ျပင္းထန္စြာ ေလတိုက္ေသာအခါ ေရကို လႈပ္ေစကုန္၏၊ ေရလႈပ္ေသာ္ ေျမကိုလႈပ္ေစ၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ ေရွးဦးစြာေသာ အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၁)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း တန္ခိုးႏွင့္ျပည့္စံုေသာ (အဘိညာဥ္) စိတ္၌ ေလ့လာၿပီးေသာသမဏသည္လည္းေကာင္း ျဗာဟၼဏသည္လည္းေကာင္း ႀကီးေသာ တန္ခိုးအာႏုေဘာ္ရွိေသာ နတ္သည္လည္းေကာင္း အားနည္းေသာ ေျမ (ကသိုဏ္းစ်ာန္) သညာႏွင့္ အားႀကီးေသာ ေရ (ကသိုဏ္းစ်ာန္) သညာတို႔ကို ပြါးမ်ားၿပီးလွ်င္ ဤေျမႀကီးကို လႈပ္ေစ၏၊ တုန္လႈပ္ေစ၏၊ ျပင္းစြာ တုန္လႈပ္ေစ၏၊ သြက္သြက္ခါတုန္လႈပ္ေစ၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ ႏွစ္ခုေျမာက္ အေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၂)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ဘုရားေလာင္းသည္ တုသိတာနတ္ျပည္မွ စုေတ၍ သတိရွိလ်က္ဆင္ျခင္လ်က္ အမိဝမ္းတိုက္သို႔ သက္ေရာက္ေသာအခါ ဤေျမႀကီးသည္ လႈပ္၏၊ တုန္လႈပ္၏၊ ျပင္းစြာတုန္လႈပ္၏၊ သြက္သြက္ခါတုန္လႈပ္၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ သံုးခုေျမာက္အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၃)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ဘုရားေလာင္းသည္ သတိရွိလ်က္ ဆင္ျခင္လ်က္ အမိဝမ္းတိုက္မွဖြားျမင္ေသာအခါ ဤေျမႀကီးသည္ လႈပ္၏၊ တုန္လႈပ္၏၊ ျပင္းစြာ တုန္လႈပ္၏၊ သြက္သြက္ခါတုန္လႈပ္၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ ေလးခုေျမာက္အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၄)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ျမတ္စြာဘုရားသည္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ သမၼာသေမၺာဓိဉာဏ္ကိုရရွိေတာ္မူေသာအခါ ဤေျမႀကီးသည္ လႈပ္၏၊ တုန္လႈပ္၊ ျပင္းစြာတုန္လႈပ္၏၊ သြက္သြက္ခါ တုန္လႈပ္၏၊ ့ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ ငါးခုေျမာက္ အေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၅)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ျမတ္စြာဘုရားသည္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဓမၼစၾကာတရားကိုေဟာေတာ္မူေသာအခါ ဤေျမႀကီးသည္ လႈပ္၏၊ တုန္လႈပ္၏၊ ျပင္းစြာ တုန္လႈပ္၏၊ သြက္သြက္ခါ တုန္လႈပ္၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ ေျခာက္ခုေျမာက္ အေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၆)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ျမတ္စြာဘုရားသည္ သတိရွိလ်က္ ဆင္ျခင္လ်က္ အသက္ရွည္ရန္ျပဳျပင္မႈ 'အာယုသခၤါရ' ကို စြန္႔လႊတ္ေတာ္မူေသာအခါ ဤေျမႀကီးသည္ လႈပ္၏၊ တုန္လႈပ္၏၊ ျပင္းစြာတုန္လႈပ္၏၊ သြက္သြက္ခါ တုန္လႈပ္၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ ခုနစ္ခုေျမာက္အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၇)
အာနႏၵာ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ျမတ္စြာဘုရားသည္ ခႏၶာနာမ္႐ုပ္အႂကြင္းမရွိေသာ ၿငိမ္းျခင္း သေဘာအႏုပါဒိေသသ နိဗၺာနဓာတ္ျဖင့္ ပရိနိဗၺာန္ ဝင္စံေတာ္မူေသာအခါ ဤေျမႀကီးသည္ လႈပ္၏၊ တုန္လႈပ္၏၊ ျပင္းစြာ တုန္လႈပ္၏၊ သြက္သြက္ခါ တုန္လႈပ္၏၊ ဤကား ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ရွစ္ခုေျမာက္ အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ေပတည္း။ (၈)
အာနႏၵာ ေျမ (ငလ်င္) အႀကီးအက်ယ္ လႈပ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့တို႔ကား ဤရွစ္ပါးတို႔ေပတည္း။
------

                              တန္ခိုး 'ဣဒၶိ' ဆယ္ပါး အက်ယ္ျပျခင္း
၁ဝ။ အဘယ္သည္ အဓိ႒ာန္တန္ခိုးနည္း။ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ မ်ားေသာအျပား ရွိေသာ တန္ခိုးအစုကို ျပီးေစ၏။ တစ္ဦးတည္းျဖစ္လ်က္လည္း အမ်ားအျပားျဖစ္၏။ အမ်ားအျပားျဖစ္ လ်က္လည္း တစ္ဦးတည္းျဖစ္၏။ ကိုယ္ထင္ရွားျဖစ္ေစ၏။ ကိုယ္ေပ်ာက္ေစ၏။ နံရံတစ္ဖက္၊ တံတိုင္း တစ္ဖက္၊ ေတာင္တစ္ဖက္သို႔ မထိမၿငိဘဲ ေကာင္းကင္၌ကဲ့သို႔ သြား၏။ ေျမ၌လည္း ငုပ္ျခင္း၊ ေပၚျခင္းကို ေရ၌ကဲ့သို႔ ျပဳ၏။ ေရ၌လည္း မကြဲေစဘဲ ေျမ၌ကဲ့သို႔ သြား၏။ ေကာင္းကင္၌လည္း ထက္ဝယ္ဖြဲ႕ေခြလ်က္ အေတာင္ရွိေသာ ငွက္ကဲ့သို႔ သြား၏။ ဤသို႔တန္ခိုးႀကီးကုန္ေသာ၊ ဤသို႔အာႏုေဘာ္ႀကီးကုန္ေသာ ဤ လေနတို႔ကို လက္ျဖင့္ သံုးသပ္၏။ ဆုပ္ကိုင္၏။ ျဗဟၼာ့ျပည္တိုင္ေအာင္လည္း ကိုယ္ျဖင့္ (မိမိ) အလို အတိုင္းျဖစ္ေစ၏။
ဤ၌ဟူသည္ ဤဒိ႒ိ၌၊ ဤႏွစ္သက္ျခင္း၌၊ ဤအလို၌၊ ဤယူစြဲျခင္း၌၊ ဤတရား၌၊ ဤဝိနည္း၌။ ဤတရားဝိနည္း၌၊ ဤစကားေတာ္၌၊ ဤျမတ္ေသာ အက်င့္၌၊ ဤျမတ္စြာဘုရားသာသနာ၌။ ထို႔ေၾကာင့္ ''ဤ၌''ဟု ဆိုအပ္၏။ ရဟန္းဟူသည္ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ ရဟန္းသည္လည္းေကာင္း၊ ေသကၡရဟန္းသည္ လည္းေကာင္း၊ မပ်က္ေသာသေဘာရွိေသာ ရဟႏၲာသည္လည္းေကာင္း ျဖစ္၏။ မ်ားေသာ အျပားရွိ ေသာ တန္ခိုးအစုကို ျပီးေစ၏ဟူသည္ အထူးထူးအျပားျပားရွိေသာ တန္ခိုးအစုကို ၿပီးေစ၏။ တစ္ဦးတည္း ျဖစ္လ်က္လည္း အမ်ားအျပား ျဖစ္၏ဟူသည္ ျပကေတ့အားျဖင့္ တစ္ဦးတည္းသည္ အမ်ားကို ဆင္ျခင္၏။ အရာကိုလည္းေကာင္း၊ အေထာင္ကိုလည္းေကာင္း၊ အသိန္းကိုလည္းေကာင္း ဆင္ျခင္၏။ ဆင္ျခင္ၿပီး ဉာဏ္ျဖင့္ ''အမ်ားျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏။ အမ်ားျဖစ္၏။ အသွ်င္စူဠပႏၴကသည္ တစ္ဦးတည္း ျဖစ္ လ်က္လည္း အမ်ားအျပားျဖစ္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ တစ္ဦးတည္း ျဖစ္လ်က္လည္း အမ်ားအျပား ျဖစ္၏။ အမ်ားအျပား ျဖစ္လ်က္ လည္း တစ္ဦးတည္း ျဖစ္၏ဟူသည္ ျပကေတ့အားျဖင့္ အမ်ားသည္ တစ္ဦးတည္းကို ဆင္ျခင္၏။ ဆင္ျခင္ၿပီး၍ ဉာဏ္ျဖင့္ ''တစ္ဦးတည္းျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏။ တစ္ဦးတည္းျဖစ္၏။ အသွ်င္စူဠပႏၴက သည္ အမ်ားအျပား ျဖစ္လ်က္လည္း တစ္ဦးတည္းျဖစ္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္ သည္ အမ်ားအျပားျဖစ္လ်က္လည္း တစ္ဦးတည္း ျဖစ္၏။
၁၁။ ကိုယ္ထင္ရွား ျဖစ္ေစ၏ဟူသည္ တစ္စုံတစ္ခုျဖင့္ မပိတ္ဆီးမဖုံးလႊမ္းဘဲ ဖြင့္လွစ္ထင္ရွားျခင္း ျဖစ္၏။ ကိုယ္ေပ်ာက္ေစ၏ဟူသည္ တစ္စုံတစ္ခုျဖင့္ ပိတ္ဆီးဖုံးလႊမ္းလ်က္ ပိတ္ဆို႔ေမွာက္ထားျခင္း ျဖစ္၏။ နံရံတစ္ဖက္၊ တံတိုင္းတစ္ဖက္၊ ေတာင္တစ္ဖက္သို႔ မထိမၿငိဘဲ ေကာင္းကင္၌ ကဲ့သို႔ သြား၏့ဟူသည္ ျပကေတ့အားျဖင့္ အာကာသကသိုဏ္း၌ သမာပတ္ကို ရရွိသူ ျဖစ္၏။ နံရံတစ္ဖက္၊ တံတိုင္း တစ္ဖက္၊ ေတာင္တစ္ဖက္ကို ဆင္ျခင္၏။ ဆင္ျခင္ၿပီး ဉာဏ္ျဖင့္ ''ေကာင္းကင္ ျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏။ ေကာင္းကင္ျဖစ္၏။ နံရံတစ္ဖက္၊ တံတိုင္းတစ္ဖက္၊ ေတာင္တစ္ဖက္သို႔ မထိမၿငိဘဲ သြား၏။ ဥပမာအားျဖင့္, ျပကေတ့အားျဖင့္ တန္ခိုးမရွိကုန္ေသာ လူတို႔သည္ တစ္စုံတစ္ခုျဖင့္ မပိတ္ဆီး မကာရံရာ၌ မထိမၿငိဘဲ သြားကုန္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ နံရံ တစ္ဖက္၊ တံတိုင္းတစ္ဖက္၊ ေတာင္တစ္ဖက္သို႔ မထိမၿငိဘဲ ေကာင္းကင္၌ကဲ့သို႔ သြား၏။
ေျမ၌လည္း ငုပ္ျခင္း၊ ေပၚျခင္းကို ေရ၌ကဲ့သို႔ျပဳ ၍ဟူသည္ ျပကေတ့အားျဖင့္ (ေရ) အာေပါ ကသိုဏ္း၌ သမာပတ္ကို ရရွိသူျဖစ္၏။ ေျမကိုဆင္ျခင္၏။ ဆင္ျခင္ၿပီး၍ ဉာဏ္ျဖင့္ ''ေရျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏၊ ေရျဖစ္၏။ ထိုသူသည္ ေျမ၌ ငုပ္ျခင္း၊ ေပၚျခင္းကို ျပဳ၏။ ဥပမာအားျဖင့္, ျပကေတ့အာ၊ ျဖင့္ တန္ခိုးမရွိကုန္ေသာ လူတို႔သည္ ေရ၌ ငုပ္ျခင္း၊ ေပၚျခင္းကို ျပဳကုန္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ေျမ၌ ငုပ္ျခင္း ေပၚျခင္းကို ေရ၌ကဲ့သို႔ ျပဳ၏။
ေရ၌လည္း မကဲြေစဘဲ ေျမ၌ကဲ့သို႔သြား၏ဟူသည္ ျပကေတ့အားျဖင့္ (ေျမ) ပထဝီကသိုဏ္း၌ သမာပတ္ကို ရရွိသူျဖစ္၏။ ေရကို ဆင္ျခင္၏၊ ဆင္ျခင္ၿပီး ဉာဏ္ျဖင့္ ''ေျမျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏။ ေျမ ျဖစ္၏။ ထိုသူသည္ မကဲြေစဘဲ ေရ၌သြား၏။ ဥပမာအားျဖင့္, ျပကေတ့အားျဖင့္ တန္ခိုးမရွိကုန္ေသာ လူ တို႔သည္ မကြဲေစဘဲ ေျမ၌ သြားကုန္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္ သည္ ေရ၌ မကဲြေစဘဲ ေျမ၌ ကဲ့သို႔သြား၏။
ေကာင္းကင္၌လည္းထက္ဝယ္ဖဲြ႕ေခြလ်က္ အေတာင္ရွိေသာငွက္ကဲ့သို႔ စႀကႍသြား၏ဟူသည္ ျပကေတ့အားျဖင့္ (ေျမ) ပထဝီကသိုဏ္း၌ သမာပတ္ကို ရရွိသူျဖစ္၏။ ေကာင္းကင္ကို ဆင္ျခင္၏။ ဆင္ျခင္ၿပီး ဉာဏ္ျဖင့္ ''ေျမျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏။ ေျမျဖစ္၏။ ထိုသူသည္ ေရးျခစ္မထင္ေသာ (အာကာသ) ေကာင္းကင္၌ စႀကႍလည္း သြား၏။ ရပ္လည္း ရပ္၏။ ထိုင္လည္း ထိုင္၏။ အိပ္ျခင္းကို လည္း ျပဳ၏။ ဥပမာအားျဖင့္, ျပကေတ့အားျဖင့္ တန္ခိုးမရွိကုန္ေသာ လူတို႔သည္ ေျမ၌ စႀကႍလည္း သြားကုန္သကဲ့သို႔၊ ရပ္လည္း ရပ္ကုန္သကဲ့သို႔၊ ထိုင္လည္း ထိုင္ကုန္သကဲ့သို႔၊ အိပ္ျခင္းကိုလည္း ျပဳကုန္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ေရးျခစ္မထင္ေသာ (အာကာသ) ေကာင္းကင္၌ အေတာင္ရွိေသာ ငွက္ကဲ့သို႔ စႀကႍလည္း သြား၏၊ ရပ္လည္း ရပ္၏။ ထိုင္ လည္း ထိုင္၏။ အိပ္ျခင္းကိုလည္း ျပဳ၏။
၁၂။ ဤသို႔ တန္ခိုးႀကီးကုန္ေသာ၊ ဤသို႔ အာႏုေဘာ္ႀကီးကုန္ေသာ ဤလေန တို႔ကို လည္း လက္ျဖင့္ သုံးသပ္၏။ ဆုပ္ကိုင္၏ဟူသည္ ဤသာသနာေတာ္၌ စိတ္ အစိုးရျခင္း သို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ထိုင္လ်က္လည္းေကာင္း၊ အိပ္လ်က္လည္းေကာင္း လေနတို႔ကို ဆင္ျခင္၏။ ဆင္ျခင္၍ ဉာဏ္ျဖင့္ (လက္လွမ္းမီ) ''ဟတၳပါသ္၌ ျဖစ္ေစ''ဟု အဓိ႒ာန္၏။ ဟတၳပါသ္၌ ျဖစ္၏။ ထိုသူသည္ ထိုင္လ်က္လည္းေကာင္း၊ အိပ္လ်က္ လည္းေကာင္း လေနတို႔ကို လက္ျဖင့္ သုံးသပ္၏။ ဆုပ္ကိုင္၏။ ထက္ဝန္းက်င္ ပြတ္သပ္၏။ ဥပမာအားျဖင့္ ျပကေတ့အားျဖင့္ တန္ခိုးမရွိကုန္ေသာ လူတို႔သည္ ဟတၳပါသ္ ၌ တစ္စုံတစ္ခုေသာ႐ုပ္ကိုပင္ သုံးသပ္ကုန္သကဲ့သို႔၊ ဆုပ္ကိုင္ကုန္သကဲ့သို႔၊ ထက္ဝန္းက်င္ ပြတ္သပ္ ကုန္သကဲ့သို႔ ဤအတူပင္ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ထိုင္လ်က္လည္းေကာင္း၊ အိပ္လ်က္လည္းေကာင္း လေနတို႔ကို လက္ျဖင့္ သုံးသပ္၏။ ဆုပ္ကိုင္၏။ ထက္ဝန္းက်င္ ပြတ္သပ္၏။
ျဗဟၼျပည္တိုင္ေအာင္လည္း ကိုယ္ျဖင့္ (မိမိ) အလိုအတိုင္းျဖစ္ေစ၏ဟူသည္ အကယ္၍ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ျဗဟၼေလာကသို႔ သြားရန္ အလိုရွိသည္ ျဖစ္အံ့။ အေဝးသည္လည္း ''အနီးျဖစ္ေစ''ဟု အနီး၌ အဓိ႒ာန္၏။ အနီးျဖစ္၏။ အနီးသည္လည္း့''အေဝးျဖစ္ေစ''ဟု အေဝး ၌ အဓိ႒ာန္၏။ အေဝးျဖစ္၏။ အမ်ားသည္လည္း ''အနည္းျဖစ္ေစ''ဟု အနည္းကို အဓိ႒ာန္၏။ အနည္း ျဖစ္၏။ အနည္းသည္လည္း ''အမ်ားျဖစ္ေစ''ဟု အမ်ားကို အဓိ႒ာန္၏။ အမ်ားျဖစ္၏။ ဒိဗၺစကၡဳျဖင့္ ထိုျဗဟၼာ၏ ႐ုပ္အဆင္းကို ျမင္၏။ ဒိဗၺေသာတဓာတ္ျဖင့္ ထိုျဗဟၼာ၏ အသံကို ၾကား၏။ ေစေတာပရိယ ဉာဏ္ျဖင့္ ထိုျဗဟၼာ၏ စိတ္ကို ခဲြျခား၍ သိ၏။ အကယ္၍ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္ သည္ ထင္ျမင္ေသာကိုယ္ျဖင့္ ျဗဟၼေလာကသို႔သြားရန္ အလိုရွိသည္ျဖစ္အံ့။ ကိုယ္အစြမ္းျဖင့္ စိတ္ကို ၫြတ္ေစ၏။ ကိုယ္အစြမ္းျဖင့္ စိတ္ကို အဓိ႒ာန္၏။ ကိုယ္အစြမ္းျဖင့္ စိတ္ကို ၫြတ္ေစ၍ ကိုယ္အစြမ္းျဖင့္ စိတ္ကို အဓိ႒ာန္ၿပီး၍ သုခသညာသို႔လည္းေကာင္း၊ လဟုကသညာ သို႔လည္းေကာင္း သက္ကာ ကိုယ္ ထင္ရွားရွိသည္ျဖစ္၍ ျဗဟၼျပည္သို႔ သြား၏။ အကယ္၍ စိတ္အစိုးရျခင္းသို႔ေရာက္ေသာ ထိုတန္ခိုးရွင္ သည္ ကိုယ္မထင္ရွားဘဲ ျဗဟၼျပည္သို႔ သြားရန္ အလိုရွိသည္ျဖစ္အံ့။ စိတ္အစြမ္းအားျဖင့္ ကိုယ္ကို ၫြတ္ ေစ၏။ စိတ္အစြမ္းအားျဖင့္ ကိုယ္ကို အဓိ႒ာန္၏။ စိတ္အစြမ္းအားျဖင့္ ကိုယ္ကို ၫြတ္ေစ၍ စိတ္အစြမ္း အားျဖင့္ ကိုယ္ကို အဓိ႒ာန္ၿပီး၍ သုခသညာသို႔လည္းေကာင္း၊ လဟုကသညာသို႔လည္းေကာင္း သက္ကာ ကိုယ္မထင္ရွားဘဲ ျဗဟၼာ့ျပည္သို႔ သြား၏။ ထိုသူသည္ ထိုျဗဟၼာ့၏ ေရွ႕၌ စိတ္ျဖင့္ၿပီးေသာ အလုံးစုံေသာ အဂၤါႀကီးငယ္ရွိေသာ ဣေႁႏၵမယုတ္ေလ်ာ့ေသာ ႐ုပ္ကို ဖန္ဆင္း၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ စႀကႍသြား အံ့၊ နိမၼိတ႐ုပ္သည္လည္း ထို၌ စႀကႍသြား၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ရပ္အံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ ရပ္၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ထိုင္အံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ ထိုင္၏။ အကယ္၍ ထို တန္ခိုးရွင္သည္ အိပ္ျခင္းကို ျပဳအံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ အိပ္ျခင္းကို ျပဳ၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္ သည္ အခိုးလႊတ္အံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ အခိုးလႊတ္၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ အလွ်ံ လႊတ္အံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ အလွ်ံလႊတ္၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ တရားကို ေျပာေဟာအံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ တရားကို ေျပာေဟာ၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ျပႆနာကို ေမးအံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ ျပႆနာကို ေမး၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ျပႆနာကိုေမးေသာ္ ေျဖအံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ ျပႆနာကို ေမးေသာ္ ေျဖ၏။ အကယ္၍ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ထိုျဗဟၼာႏွင့္ အတူ ရပ္အံ့။ ေျပာအံ့။ ေဆြးေႏြးျခင္းသို႔ ေရာက္အံ့။ နိမၼိတသည္လည္း ထို၌ ထိုျဗဟၼာႏွင့္အတူ ရပ္၏။ ေျပာ၏။ ေဆြးေႏြးျခင္းသို႔ ေရာက္၏။ အၾကင္အၾကင္ အမႈကိုလွ်င္ ထိုတန္ခိုးရွင္သည္ ျပဳ၏။ ထိုထိုအမႈ ကိုပင္ ထိုနိမၼိတသည္ ျပဳ၏။ ဤကား အဓိ႒ာန္တန္ခိုးတည္း။ (၁)
၁၃။ အဘယ္သည္ ဖန္ဆင္းျခင္း တန္ခိုးနည္း။ (ကိေလသာ) ရန္သူကို သတ္တတ္ေသာ မေဖာက္ မျပန္ (တရားအားလုံးကို) အလိုလို ကိုယ္တိုင္ သိေတာ္မူေသာ သိခီျမတ္စြာဘုရား၏ အဘိဘူမည္ေသာ တပည့္ သာဝကသည္ ျဗဟၼေလာက၌ တည္လ်က္ ေလာကဓာတ္တစ္ေသာင္းကို အသံျဖင့္ သိေစ၏။ ထို သာဝကသည္ ကိုယ္ထင္ရွားရွိလ်က္ တရားေဟာ၏။ ကိုယ္မထင္ရွားဘဲလည္း တရားေဟာ၏။ ေအာက္ ထက္ဝက္ ကိုယ္ထင္ရွားလ်က္ အထက္ထက္ဝက္ ကိုယ္မထင္ရွားဘဲ တရားေဟာ၏။ အထက္ထက္ဝက္ ကိုယ္ထင္ရွားလ်က္ ေအာက္ထက္ဝက္ ကိုယ္မထင္ရွားဘဲ တရားေဟာ၏။ ထိုသာဝကသည္ ျပကေတ့ အသြင္ကို ပယ္စြန္႔၍ လုလင္ငယ္ အသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ နဂါးအသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ ဂဠဳန္အသြင္ကို လည္း ျပ၏။ ဘီလူးအသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ သိၾကားအသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ နတ္အသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ ျဗဟၼာအသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ သမုဒၵရာအသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ ေတာင္အသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ ေတာအသြင္ ကိုလည္း ျပ၏။ ျခေသၤ့အသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ က်ားအသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ သစ္အသြင္ကိုလည္း ျပ၏။ ဆင္ကိုလည္း ျပ၏။ ျမင္းကိုလည္း ျပ၏။ ရထားကိုလည္း ျပ၏။ ေျခသည္ကိုလည္း ျပ၏။ အမ်ိဳးမ်ဳိး ေသာ စစ္သည္အေပါင္းကိုလည္း ျပ၏။ ဤကား ဖန္ဆင္းျခင္းတန္ခိုးတည္း။ (၂)
၁၄။ အဘယ္သည္ စိတ္ျဖင့္ၿပီးေသာ တန္ခိုးနည္း။ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ဤကိုယ္မွ့တစ္ပါးေသာ စိတ္ျဖင့္ၿပီးေသာ အလုံးစုံအဂၤါႀကီးငယ္ရွိေသာ ဣေႁႏၵမယုတ္ေလ်ာ့ေသာ ႐ုပ္ကို ဖန္ဆင္း၏။ ဥပမာအားျဖင့္ ေယာက္်ားသည္ ျဖဴဆံျမက္မွ ျဖဴဆံေညႇာက္ကိုႏုတ္ရာ၏။ ထိုသူအား ''ဤကား ျဖဴဆံ ျမက္တည္း။ ဤကား ျဖဴဆံေညႇာက္တည္း။ ျဖဴဆံျမက္သည္ တစ္ပါးတျခားတည္း။ ျဖဴဆံေညႇာက္သည္ တစ္ပါးတျခားတည္း။ ျဖဴဆံျမက္မွသာလွ်င္ ျဖဴဆံေညႇာက္ကိုႏုတ္၏''ဟု ဤသို႔ အၾကံျဖစ္ရာ၏။ ဥပမာ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေယာက္်ားသည္ သန္လ်က္ကို အအိမ္မွႏုတ္ရာ၏။ ထိုသူအား ''ဤကား သန္လ်က္တည္း။ ဤကား အအိမ္တည္း။ သန္လ်က္သည္ တစ္ပါးတျခားတည္း။ အအိမ္သည္ တစ္ပါးတျခားတည္း။ အအိမ္မွသာလွ်င္ သန္လ်က္ကိုႏုတ္၏''ဟု ဤသို႔ အၾကံျဖစ္ရာ၏။ ဥပမာ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေယာက္်ားသည္ ေႁမြကို အေရေဟာင္းအိမ္မွ ထုတ္ရာ၏။ ထိုသူအား ''ဤကား ေႁမြတည္း။ ဤကား အေရေဟာင္းတည္း။ ေႁမြသည္ တစ္ပါးတျခားတည္း။ အေရေဟာင္းသည္ တစ္ပါးတျခားတည္း။ အေရ ေဟာင္းမွသာလွ်င္ ေႁမြကို ထုတ္၏''ဟု ဤသို႔ အၾကံျဖစ္ရာ၏။ ဤအတူပင္ ရဟန္းသည္ ဤကိုယ္မွ တစ္ပါးေသာ စိတ္ျဖင့္ ၿပီးေသာ အလုံးစုံအဂၤါႀကီးငယ္ရွိေသာ ဣေႁႏၵမယုတ္ေလ်ာ့ေသာ ႐ုပ္ကို ဖန္ဆင္း၏။ ဤကား စိတ္ျဖင့္ၿပီးေသာ တန္ခိုးတည္း။ (၃)
၁၅။ အဘယ္သည္ ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးနည္း။ အနိစၥာႏုပႆနာျဖင့္ နိစၥသညာကို ပယ္ျခင္း သေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးတည္း။ ဒုကၡာႏုပႆနာျဖင့္ သုခသညာကို။ အနတၱာႏုပႆနာျဖင့္ အတၱသညာကို။ နိဗၺိဒါႏုပႆနာျဖင့္ႏွစ္သက္ျခင္းကို။ ဝိရာဂါႏုပႆနာျဖင့္ ရာဂ ကို။ နိေရာဓာႏုပႆနာျဖင့္ ျဖစ္ပြါးေၾကာင္း 'သမုဒယ'ကို။ ပဋိနိႆဂၢါႏုပႆနာျဖင့္ စြဲယူျခင္းကို ပယ္ျခင္း သေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးတည္း။ အသွ်င္ဗာကုလအား ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ အသွ်င္သံကိစၥအား ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ အသွ်င္ဘူတပါလအား ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ ဤကား ဉာဏ္ပ်ံ႕ႏွံေသာ တန္ခိုးတည္း။ (၄)
၁၆။ အဘယ္သည္ သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးနည္း။ ပဌမစ်ာန္ျဖင့္ နီဝရဏတို႔ကို ပယ္ျခင္း သေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးတည္း။ ဒုတိယစ်ာန္ျဖင့္ ဝိတက္ဝိစာရတို႔ကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးတည္း။ တတိယစ်ာန္ျဖင့္ ပီတိကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္။ပ။ စတုတၳစ်ာန္ျဖင့္ သုခ၊ ဒုကၡတို႔ကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္။ပ။ အာကာသာနၪၥာယတနသမာပတ္ျဖင့္ ႐ူပသညာ၊ ပဋိဃသညာ၊ နာနတၱသညာကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္။ပ။ ဝိညာဏၪၥာယတနသမာပတ္ျဖင့္ အာကာသာနၪၥာယတန သညာကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္။ပ။ အာကိၪၥညာယတနသမာပတ္ျဖင့္ ဝိညာဏၪၥာ ယတနသညာကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္။ပ။ ေနဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္ျဖင့္ အာကိၪၥညာယတနသညာကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးတည္း။ အသွ်င္သာရိပုၾတာအား သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ အသွ်င္သၪၨီဝအား သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ အသွ်င္ခါဏုေကာ႑ညအား သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ ဥတၱရာဥပါသိကာမအား သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ သာမာဝတီဥပါသိကာမအား သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးရွိ၏။ ဤကား သမာဓိပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာ တန္ခိုးတည္း။ (၅)
၁၇။ အဘယ္သည္ အရိယာတို႔ တန္ခိုးနည္း။ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ အကယ္၍ ''စက္ဆုပ္ဖြယ္၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေနလိုျငားအံ့''။ ထို၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။ အကယ္၍ ''စက္ဆုပ္ဖြယ္မဟုတ္ရာ၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ ရွိလ်က္ ေနလိုျငား အံ့''။ ထို၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။ အကယ္၍ ''စက္ဆုပ္ ဖြယ္၌လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌လည္းေကာင္း စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေနလိုျငားအံ့''။ ထို၌ စက္ဆုပ္ ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။ အကယ္၍ ''စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌ လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ့္ဖြယ္၌လည္းေကာင္း စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေနလိုျငားအံ့''။ ထို၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။ အကယ္၍ ''စက္ဆုပ္ဖြယ္၌လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္မဟုတ္ရာ၌လည္းေကာင္း ထိုႏွစ္မ်ဳိးလုံး ကို ၾကဥ္ေရွာင္၍ သတိရွိလ်က္ ေကာင္းစြာ ခဲြျခားသိကာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလ်က္ ေနလိုျငားအံ့''။ ထို၌ သတိရွိ လ်က္ ေကာင္းစြာ ခြဲျခားသိကာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ၍ ေန၏။
အဘယ္သို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေနသနည္း။ အလိုမရွိအပ္ ေသာ ဝတၳဳ၌ ေမတၱာျဖင့္လည္း ျဖန္႔၏။ ဓာတ္အားျဖင့္လည္း ေဆာင္၏။ ဤသို႔စက္ဆုပ္ဖြယ္၌ စက္ဆုပ္ ဖြယ္မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။ အဘယ္သို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိ လ်က္ ေနသနည္း။ အလိုရွိအပ္ေသာ ဝတၳဳ၌ အသုဘျဖင့္လည္း ျဖန္႔၏။ အနိစၥအားျဖင့္လည္း ေဆာင္၏။ ဤသို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌ စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။
အဘယ္သို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌လည္းေကာင္း စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေနသနည္း။ အလိုမရွိအပ္သည္လည္း ျဖစ္ေသာ၊ အလိုရွိအပ္သည္လည္း ျဖစ္ ေသာ ဝတၳဳ၌ ေမတၱာျဖင့္လည္း ျဖန္႔၏။ ဓာတ္အားျဖင့္လည္း ေဆာင္၏။ ဤသို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌လည္း ေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌လည္းေကာင္း စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။
အဘယ္သို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌လည္းေကာင္း စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေနသနည္း။ အလိုရွိအပ္သည္လည္း ျဖစ္ေသာ၊ အလိုမရွိအပ္သည္လည္း ျဖစ္ေသာ ဝတၳဳ၌ အသုဘျဖင့္လည္း ျဖန္႔၏။ အနိစၥအားျဖင့္လည္း ေဆာင္၏။ ဤသို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မဟုတ္ရာ၌လည္း ေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌လည္းေကာင္း စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု အမွတ္ရွိလ်က္ ေန၏။
အဘယ္သို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌ လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္မဟုတ္ရာ၌ လည္းေကာင္း ထိုႏွစ္မ်ဳိး လုံးကို ၾကဥ္ေရွာင္၍ သတိရွိလ်က္ ေကာင္းစြာ ခြဲဲျခားသိကာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလ်က္ ေနသနည္း။ ဤသာသနာ ေတာ္၌ ရဟန္းသည္ မ်က္စိျဖင့္ အဆင္းကိုျမင္၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း မျဖစ္။ ဝမ္းနည္းျခင္း မျဖစ္။ သတိရွိလ်က္ ေကာင္းစြာ ခဲြျခားသိကာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလ်က္ ေန၏။ နားျဖင့္ အသံကို ၾကား၍။ပ။ ႏွာေခါင္းျဖင့္ အနံ႔ကို နံ၍။ လွ်ာျဖင့္ အရသာကို လ်က္၍။ ကိုယ္ျဖင့္ အေတြ႕အထိကို ေတြ႕ထိ၍။ စိတ္ျဖင့္ တရား အထူးကို သိ၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္းမျဖစ္။ ဝမ္းနည္းျခင္းမျဖစ္။ သတိရွိလ်က္ ေကာင္းစြာ ခဲြျခားသိကာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလ်က္ ေန၏။ ဤသို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္၌လည္းေကာင္း၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္မဟုတ္ရာ၌လည္းေကာင္း ထိုႏွစ္မ်ဳိးလုံးကို ၾကဥ္ေရွာင္၍ သတိရွိလ်က္ ေကာင္းစြာ ခဲြဲျခားသိကာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလ်က္ ေန၏။ ဤကား အရိယာတို႔ တန္ခိုးတည္း။ (၆)
၁၈။ အဘယ္သည္ ကံအက်ဳိးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးနည္း။ အလုံးစုံေသာငွက္၊ အလုံးစုံေသာ နတ္၊ အခ်ဳိ႕ေသာ လူ၊ အခ်ဳိ႕ေသာ ဝိနိပါတိကအသုရာတို႔၏ ေကာင္းကင္၌ သြားႏိုင္ျခင္းစသည္တည္း။ ဤကား ကံအက်ဳိးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးတည္း။ (၇)
အဘယ္သည္ ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးနည္း။ စၾကဝေတးမင္းသည္ အဂၤါေလးပါးရွိေသာ စစ္တပ္ႏွင့္ အတူတကြ ေအာက္ဆုံးအားျဖင့္ ျမင္းထိန္းႏြားထိန္းတို႔ကို အစျပဳ၍ ေကာင္းကင္ျဖင့္ (အရပ္တစ္ပါးသို႔) သြား၏။ ေဇာတိကသူႂကြယ္အား ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးရွိ၏။ ဇဋိလသူႂကြယ္အား ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးရွိ၏။ ေမ႑က သူႂကြယ္အား ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးရွိ၏။ ေဃာသိတသူႂကြယ္အား ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးရွိ၏။ ႀကီးေသာဘုန္းရွိသူ (ေမ႑ကသူေဌး, သူေဌ၊ ကေတာ္, သား, ေခြၽးမႏွင့္ ပုဏၰကြၽန္ဟူေသာ) ငါးဦးတို႔အား ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးရွိ၏။ ဤကား ဘုန္းရွိသူ၏ တန္ခိုးတည္း။ (၈)
အဘယ္သည္ ဝိဇၨာအတတ္ျဖင့္ ၿပီးေသာ တန္ခိုးနည္း။ ဝိဇၨာဓိုရ္တို႔သည္ မႏၲန္ကိုစုတ္၍ ေကာင္း ကင္သို႔ သြားကုန္၏။ ေရးျခစ္မထင္ေသာ ေကာင္းကင္၌ ဆင္ကိုလည္း ျပကုန္၏။ ျမင္းကိုလည္း ျပကုန္၏။ ရထားကိုလည္း ျပကုန္၏။ ေျခသည္ကိုလည္း ျပကုန္၏။ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ စစ္သည္အေပါင္းကိုလည္း့ျပကုန္၏။ ဤကား ဝိဇၨာအတတ္ျဖင့္ၿပီးေသာ တန္ခိုးတည္း။ (၉)
အဘယ္သို႔ ထိုထိုအရာ၌ ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္း အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည့္စုံ (ၿပီးစီး)ျခင္းသေဘာ အားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးနည္း။ စ်ာန္ျဖင့္ ကာမစၧႏၵကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ ထိုထို အရာ၌ ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္း အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည့္စုံ (ၿပီးစီး)ျခင္း သေဘာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးတည္း။ ေမတၱာျဖင့္ ဗ်ာပါဒကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ ထိုထိုအရာ၌ ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္းအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည့္စုံ (ၿပီးစီး)ျခင္းသေဘာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးတည္း။ပ။ အရဟတၱမဂ္ျဖင့္ ကိေလသာအားလုံးတို႔ကို ပယ္ျခင္းသေဘာသည္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ ထိုထိုအရာ၌ ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္းအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည့္စုံ (ၿပီးစီး)ျခင္းသေဘာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးတည္း။ ဤသို႔ ထိုထိုအရာ၌ ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္းအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည့္စုံ (ၿပီးစီး)ျခင္း သေဘာ အားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးတည္း။ ဤသည္တို႔ကား တန္ခိုးဆယ္ပါးတို႔တည္း။ (၁ဝ)
                                           ဣဒၶိကထာ ၿပီး၏။